Anlam Bakımından Anlatım Bozuklukları
1)Gereksiz Sözcük Kullanma:
Bir cümlede anlamları aynı olan veya
anlamca biri diğerini içeren sözcüklerin birlikte kullanılması
anlatım bozukluğuna yol açar.
*Kulağıma eğilerek alçak sesle bir şeyler
fısıldadı.
*Bu yol yaya yürümekle bitecek gibi
değil.
*Onlar da beş yıldır karşılıklı
mektuplaşıyorlar.
*Geçmişteki hatıralardan bir şikayetim
yok
*Ülkemizin sorunları bitmiyor ,tükenmiyor
*O günleri daha henüz dün gibi
hatırlıyorum
*Bu gece ısı sıfırın altında eksi beş
derece olacak.
*Gülmesinin nedeni bugün iyi bir haber
almasındandır.
*Onunla ilk tanışmamızı unutamam.
*Dün gece uyurken gördüğü rüyayı anlattı.
*Sanki dalgasız bir deniz gibiydi yüzü.
*Sana söyleyeceğim bu gizli sırlarımı
kimseye söyleme.
*Yaptıklarını kendi ağzıyla itiraf etti.
*Havada beyaz kar taneleri uçuşuyor.
*Bu iş yerinde aşağı yukarı üç dört
yıldan beri çalışıyorum.
*Sınav yaklaştıkça öğrencilerin heyecanı
gittikçe artıyor.
*Galiba başka çaresi de yok gibi
görünüyor.
*Sınıfın boyu en kısa öğrencisini arkaya
oturtmuşsun.
*Yaşlı adam söz almak için oturduğu
yerden ayağa kalktı.
*Dosyadaki mevcut belgelerden anlaşılıyor
ki bu iş uzun sürecek.
*Artık bundan sonra oraya gitmene gerek
kalmadı.
*İki kardeşten en küçüğü okula
gitmiyordu.
*Bu saatte oraya yalnız gidemem;seninle
birlikte gitmek istiyorum.
*İşte seninle bu yüzden dolayı konuşmak
istemiyorum.
*Niçin böyle yüksek sesle bağırıyorsun
ki?
*Biz onlara iki günde bir, gün aşırı
giderdik.
*Yorulmamıza rağmen basamaklardan yukarı
hızlı hızlı çıkıyorduk.
*Türkçede Arapça ve Farsça dillerinden
gelmiş sözcükler vardır.
*Böyle havalarda eve bir tane bile ekmek
götürmeyi unutur.
*Kadın küçük çocuğa yaklaşarak senden
büyük ağabeyin var mı diye sordu.
*Yarınki toplantıda ülkenin ekonomik ve
iktisadi problemleri tartışılacak.
2)Sözcükleri
Birbiriyle Karıştırma:
Anlamları veya yazılışları çok benzer
olan sözcüklerin karıştırılması cümlenin anlam bütünlüğünü bozar.
*Geri kalmışlık Türkiye'ye özel bir durum
değil.
*Bu binalar gerçekten çok yaklaşık
yapılmış.
*Size birazdan düğün resimlerini
göstereceğim.
*Bir öğrenci sınıfta kalmışsa onun sınıfı
geçmesini güçlendiren nedenleri araştırmak gerekir.
*Bizden son öğretim durumunu gösteren bir
belge istedi.
*Vatandaşlarımız arasında din ,dil,ırk
ayrıntısı yapılamaz.
*Bazı öğrenciler derste çok çekimserdir.
*Uzun saçlı bir genç geldi,kendini bize
tanıştırdı.
*Vezüv etken bir yanardağdır.
*Deterjandan elleri tahrip oldu.
*Bu bölgenin kendine özgün gelenekleri
vardır.
*Camdan yankılanan ışık gözlerimi
kamaştırdı.
*Yazarın on dördüncü kitabı da
yayınlandı.
*Belediyeler sık sık güz etkenlikleri
yapıyor.
*Çocukların birbirleriyle uygunluk içinde
olmaları çok güzel.
*Bu iki olay arasında hiçbir ayrıcalık
yok.
*Fiyatlar çok pahalı olduğu için satışlar
çok durgun.
*Kar yolu kapadığı için geçit servis
yolundan sağlanıyordu.
3)Sözcükleri Yanlış Anlamda Kullanma:
Sözcük anlamlarına uygun yerde
kullanılmadığı zaman ya da yanlış anlama gelecek şekilde
kullanıldığında anlatım bozukluğu doğar.
*Bu onların bolluğa düştükleri zaman bile
savurganlık etmelerine yol açar.
*Şimdi size yarın yayınlanacak
programlardan bazılarını hatırlatıyoruz.
*Bence sizin bu sınavı kaybetme şansınız
hiç yok.
*Alınan bunca borç Türkiye'nin Avrupa'ya
bağımlı olmasını sağladı.
*Bugün dünyanın yüz kırk ülkesinde
cüzamlılar günü kutlanıyor.
*Bu yıl babamın yüzünden sınıfı geçtim.
*Annesi iyi çorap dokurdu.
*Ektiğin fidanlar meyveye döndü.
*Her türlü girişimden çekinmeyen biriydi.
*Aldıkları para mutluluklarına yol açtı.
*Cumhuriyet 1923 tarihinde ilan edildi.
*Ben 21 Mart 1978 yılında doğmuşum.
*Uzun bir ders yılı daha tamamlanmak
üzere tatil iyice yanaştı.
*Tırnakların bir hayli büyümüş.
*Dünden itibaren yağmur yağıyor
*Adamın başına silahı dayayarak cebindeki
parayı çalmışlar.
*Bize yapılacak her türlü baskı bizi
yolumuzdan alıkoyamayacaktır.
*Bu gençleri azımsamak ,onların başarılı
olacaklarına inanmamak doğru değil.
4)Sözcüğün Yapısındaki Yanlışlık:
Bir sözcük dilbilgisi kurallarına aykırı
türetilirse anlatım bozukluğu doğar.
*Mehmet Efendi on beş yıldır bakkalcılık
yapıyor.
*Yiyecekleri kokturmuşsun.
*Bölgevi sorunlar artıyor.
*Her şeyi pahalılandırmışsınız.
*Bilinçleşmenin gerçekleşmesini eğitim
sağlayacaktır.
*Dilimizi çirkinletmeyelim.
*Sizce bu kişi kaçtı mı kaçtırıldı mı?
5)Yerinde Kullanılmayan Sözcük veya
Öğeler:
Bir sözcüğün cümlenin akışına veya
anlamına uygun yerde kullanılmaması anlatım bozukluğuna yol açar.
*Hakan çok iyi futbolcu ama fazla topla
oynuyor.
*Bu çocuk seneye yüksek inşaat mühendisi
olacak.
*Eski Adana millet vekillerinden biri
daha ölmüş.
*Günde kırk kere limonlu salatalık
turşusu satan dükkana uğrardı.
*Cesetler çok denizde kaldığından
çürümüş.
*Burada her Allah'ın günü kaza oluyor.
*Başbakan Çin'e bu yılın sekizinci büyük
gezisini yapıyor.
*Değil bir lokma ekmek bir tabak yemek
yine bulamaz.
*Bakanımız bir hafta içinde petrol üreten
ülkeleri gezecek.
*Ağrısız kulak delinir.
*Atatürk'ün 119.doğum yılı törenle
kutlanmıştı.
*Bu yemek fazla dışarıda kaldığı için
bozulmuş.
*THY'ye ait 158 yolcunun bulunduğu uçak
denize düşmüş.
6)Anlamca Çelişen Sözcüklerin Bir
Arada Kullanılması:
Bir cümlede anlamca birbirine ters olan
sözlerin birlikte kullanılması cümlenin anlam bütünlüğünü
bozar.Genellikle kesinlik ihtimal çelişkisi görülür.
*Hiç şüphesiz bu olaya en çok üzülen
başkan olsa gerek.
*Şüphesiz sanatçı bu alanda çok başarılı
eserler vermiş olmalı.
*Kesinlikle söyleyebilirim ki tedavi
hastayı ayağa kaldırabilir.
*Gönderdiğim paketi eminim bugüne kadar
almış olmalısınız.
*Müdür Bey bu adam için:"Çok mütevazı ,
burnundan kıl aldırmayan biridir."diyor.
*Artık kesinlikle böyle bir hataya
düşmeyebilir.
*Okulu bitireli hemen hemen tam on yıl
oldu.
*Elbette onunla birlikte gitmiş
olabilirler.
7)Deyim ve Atasözü Yanlışları:
Deyimler ve atasözleri kalıplaşmış ve
halk diline,kültürüne yerleşmiş kelime gruplarıdır.Bu yüzden
deyimlerdeki kelimeler kesinlikle değiştirilemez.Kullanılan deyim,
cümleye de uygun olmalıdır.
*Babasını görünce paçaları tutuştu.
*Çok acıktım midem zil çalıyor.
*O kadar kalabalık ki çuvaldız atsan yere
düşmez.
*Ona ayak bağı oluyor , işini çabuk
bitirmesini sağlıyordu.
*Ona yardım et elinden geleni ardına
koyma.
*Alma garibin ahını çıkar aheste aheste.
*Ev sahibi ,Ayşe Hanıma bu ne şıklık
böyle deyince Ayşe Hanım üzerine alındı.
*Konferansta konuşmacının anlattıkları
herkesin dikkatini çekmişti.Tüm dinleyiciler kulak kabartmış
,konuşmacıyı dinliyordu.
*Bu görüntüler karşısında saçlarım diken
diken oldu.
*Bu konuyu onunla bir görüş o yol yolak
bilen biridir.
8)Gereksiz Yardımcı Eylemler Kullanma:
Türkçede doğrudan fiil olarak
çekimlenebilecek bir kelimenin yardımcı eylem alarak çekimlenmesi
yanlıştır.
*Boşuna umut etme oraya gelmeyeceğim.
*Benden kuşku etmemelisin.
*Senin düşüncelerin hiçbir zaman bana
etki etmez.
*Bu işi onun yapabileceğinden şüphe
etmiyorum.
Not:Bu konuyu bazı kaynaklar anlatım
bozukluğu olarak kabul etmez.ÖSS'de de şimdiye kadar böyle bir soru
çıkmamıştır.
9)Mantık Hataları:
Msn Öğretmen öss
kpss Gazeteler Sohbet hazır mesajlar
ders izle Belirli Gün ve Haftalar Çanakkale savaşı şiir
İyi ve sağlam bir cümlenin temel mantık
ilkelerine uygun olması gerekir aksi taktirde anlatım bozukluğu
yapılmış olur.
*Seninle değil şehir içinde gezmek, dünya
turuna bile çıkılmaz.
*Önümüzdeki haftanın önemli
programlarından bazılarını sizlere hatırlatmaya çalıştık.
*Beyin zarı iltihapları iyi tedavi
edilmezse ölüme;hatta sara nöbetlerine dahi yol açabilir.
*Tezgahtar müşterinin aldığı oyuncağı
kağıda sardı ve müşteriye verdi.
*Karar TBMM'nin 230'a karşı 190 oyla
aldığı bir kararla kabul edildi.
10)Zamir Eksikliğinden Kaynaklanan
Anlatım Bozuklukları:
Bazı cümlelerde iyelik zamiri
kullanılmadığı taktirde bir anlam belirsizliği ortaya çıkar.Cümlenin
başına hem senin hem de onun zamirini getirebiliyorsak orada bir
anlam belirsizliği vardır.Bu tip cümlelerdeki anlam belirsizliğini
gidermek için cümlenin uygun bir yerine iyelik zamirinin getirilmesi
gerekir.Aksi taktirde anlam belirsizliğinden kaynaklanan bir anlatım
bozukluğu doğar.
*Ehliyetini polis almış öyle mi?
*Bana ne söyleyeceğini biliyorum.
*Geleceğini ben biliyordum.
*Yarışmada birinci olduğuna sevindim.
Not:Bazen de bu
belirsizlik noktalama işaretleriyle giderilir.
*Hırsız, çocuğu kovaladı.
*Genç, adama seslendi.
*O, soruları yapamadı.
11)Karşılaştırma Hataları:
Bazı cümlelerden iki farklı anlam
çıkabilmektedir.Bu tip karşılaştırma bildiren cümlelerdeki anlatım
bulanıklığı giderilmediği taktirde anlatım bozukluğu ortaya çıkar.
*Adam,politikayla karısından çok
ilgileniyor.
*Bu kötü insanlara sizden çok kızıyorum.
*Sen onu benden çok aradın.