Rehberl'k Ders Notları

1.bölüm

REHBERLİK

Her birey ihtiyaçlarını karşılamak ve doğuştan getirdiği gizli güçlerini geliştirmek ister. Toplum bireylerinin bu isteklerini karşılayabilmelerine eğitim yoluyla yardımcı olmaya çalışır. Bu bağlamda bireyde toplumca istenilen davranışları geliştirme sürecine “eğitim” denilebilir. Eğitimin amacı ise bireyin özünü gerçekleştirmesine ve topluma yararlı olmasına yardımcı olmaktır.(kuzgun,1995 F.bacanlı, Z.cihangir2004)

Toplumlardaki eğitim bireylere “örgün” ve “yaygın” olmak üzere iki şekilde verilebilir. Bireyle istendik davranışları gerçekleştirme işlemini planlı bir şekilde yapılması sürecine “örgün eğitim” denir.

Geleneksel Eğitim Anlayışı:

Geleneksel eğitimde örgenci pasiftir.
Sadece zihinsel gelişimin üzerine odaklanan anlayıştır.
Öğretimin merkezinde öğretmen vardır.
Esasicilik ve daimicilik akımının izleri görülür.
Geleneksel eğitim anlayışının merkezinde öğretim ve yönetim hizmetleri vardır

Çağdaş Eğitim Anlayışı:

Çağdaş eğitimin merkezinde öğrenci vardır.
Ancak, cağdaş eğitim anlayışı bireyi her yönüyle kendisi ve toplumu için en iyi şekilde geliştirilmesini amaç edinir.
Çağdaş eğitimin anlayışı öğrencilerin psikolojik sosyal fiziksel yönlerden sürekli bir şekilde bir bütün olarak gelişmelerine toplumla uyum içinde mutlu ve üretken kişiler olarak yetişmelerine yardım etmektir.
Bu bağlamda öğrencinin eğitim ve öğretim aktivitelerinden maksimum düzeyde yararlanabilmesi için okul bünyesinde geleneksel öğretim ve yönetim faaliyetlerinin dışında rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin içinde bulunduğu ”öğrenci kişilik hizmetleri”nin yer alması çağdaş eğitim anlayışında zorunlu hala gelmiştir.

Soru Tarzı: Aşağıdakilerden hangisi çağdaş eğitim anlayışı içerisinde yer almaz?

a) Çağdaş eğitimin merkezinde öğrenci vardır.

b) Çağdaş eğitimin anlayışı öğrencilerin psikolojik sosyal fiziksel yönlerden sürekli bir şekilde bir bütün olarak gelişmelerine katkı sağlar

c) Öğrenci kişilik hizmetleri”nin yer alması çağdaş eğitim anlayışında zorunlu hala gelmiştir.

d) Sadece zihinsel gelişimin üzerine odaklanan anlayıştır

e) Süreç ve ürün yönelimli bir değerlendirme anlayışı vardır. d

Soru Tarzı: Öğrenci kişilik hizmetleri arasında hangisi yoktur?

a) Sağlık hizmetleri

b) Sosyal yardım hizmetleri

c) Özel eğitim ve yetiştirme hizmetleri

d) Sosyal ve kültürel hizmetler

e) Yetiştirme hizmetleri e

Öğrenci Kişilik Hizmetleri:

Okulda öğrenciye öğretim çalışmalarından ayrı, sınıf öğretimi dışında sağlanan ve öğrencinin duygusal, sosyal, fiziksel yönden bir bütün olarak sağlıklı bir şekilde gelişmesine yardım eden hizmetleri kapsar. Çağdaş eğitimde, öğrencilerin kişisel gereksinimlerini karşılamaya yönelik hizmetlere kişilik hizmetleri denir.

Öğrenci Kişilik Hizmetlerinin Amacı:

Ø Eğitim süreci içersinde öğretim ve yönetim etkinliklerine paralel olarak, öğrencinin eğitim öğretim etkinliklerinden üst düzeyde yararlanmasını sağlamak ve öğrenim başarısının yükselmesini geliştirmek,

Ø Öğrencinin güçlü bir kişilik geliştirmesine ve çevreye uyum sağlamasına,

Ø Öğrencinin duygusal, sosyal, fiziksel yönden ortam hazırlamak bir bütün olarak sağlıklı bir şekilde gelişmesine olanak sağlayacak eğitim ortamını yaratmak, giderek öğrencinin kapasitesi ölçüsünde gelişmesine ve kendini gerçekleştirmesine yardım etmektir.

Ø Amacı, öğrencinin eğitim ortamından en yüksek düzeyde yarar sağlayabilmesi için gerekli imkânları hazırlamak ve var olan engelleri kaldırmaktır.

Soru Tarzı:

Öğrenci kişilik hizmetlerinin amacı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

a) Öğrencinin çevreye uyum sağlamasına yardımcı olur

b) Öğrencinin eğitim ortamından en yüksek düzeyde yarar sağlayabilmesine katkı sağlar

c) Öğrencinin iç dünyasını keşfetmek

d) Öğrencinin güçlü bir kişilik geliştirmesine

e) Öğrenim başarısının yükselmesini geliştirmek, c

Öğrenci Kişilik Hizmetlerinin Kapsamı:

Ø Sağlık Hizmetleri: Öğrencilerin sağlıklarını korumaya yönelik her türlü hizmeti kapsar. Tüm öğrencileri kapsayan sağlık taramaları yapılarak sağlık sorunu olan öğrencilerin kontrolleri yapılır. Aileyle işbirliği içinde öğrencinin tedavisi sağlanır.

Ø Sosyal Yardım Hizmetleri: Öğrencilere burs ve kredi olanakları sağlayarak parasal yardımda bulunmak, gereksinim duyan öğrencileri yurt ya da pansiyonlara yerleştirmek, kantin ve yemekhaneler aracılığıyla beslenme olanakları sunmak, okula rahat geliş ve dönüşleri kolaylaştırmaya yönelik ulaşım hizmetleriyle gereksinim duyan öğrencilere iş bulmak gibi çeşitli hizmetleri kapsamaktadır.

Ø Sosyal ve Kültürel Hizmetler: Öğrencilere, boş zamanlarını en verimli biçimde değerlendirebilmeleri için eğitim vererek olanaklar sunmak, öğrencilerin ilgilerine göre yönelebilecekleri sportif, sanatsal, kültürel etkinlikleri planlamak ve yürütmek gibi.

Ø Özel Yetiştirme Hizmetleri: Öğrencilerin öğrenim başarılarını desteklemek, başarısızlıkları önlemek, gereksinim duyan öğrencileri akademik yönden daha da geliştirebilmek için özel olarak yetiştirmek, öğrencilerin özel yeteneklerini ortaya çıkarmak ve geliştirmek için çalışmalar yapmak, gereksinim duyan öğrencilere çeşitli kurs olanaklarını sunmak.

Soru Tarzı:

Öğrenci kişilik hizmetlerinin kapsam alanında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

a) Sağlık Hizmetleri

b) Fiziki bakım hizmetleri

c) Sosyal Yardım Hizmetleri

d) Sosyal ve Kültürel Hizmetler

e) Özel Yetiştirme Hizmetleri b

Soru Tarzı:

“Öğrencilerin öğrenim başarılarını desteklemek, başarısızlıkları önlemek, gereksinim duyan öğrencileri akademik yönden daha da geliştirebilmek için özel olarak yetiştirmek, öğrencilerin özel yeteneklerini ortaya çıkarmak ve geliştirmek için çalışmalar yapmak, gereksinim duyan öğrencilere çeşitli kurs olanaklarını sunmak.”

Yukarıda genel özellikleri verilen öğrenci kişilik hizmetleri aşağıdakilerden hangisidir?

a) Sağlık Hizmetleri

b) Fiziki bakım hizmetleri

c) Sosyal Yardım Hizmetleri

d) Sosyal ve Kültürel Hizmetler

e) Özel Yetiştirme Hizmetleri e

Soru Tarzı:

Rehberlik hizmetlerinin okulda verilen hizmetleri arasında hangisi yoktur?

a) İşe yönlendirme

b) Bilgi toplama ve yayma

c) Yönlendirme ve yerleştirme

d) Oryantasyon (uyum)

e) Müşavirlik (Konsültasyon) a

Rehberlik Hizmetleri:

Kapsamında,

§ Psikolojik danışma

§ Bireyi tanıma

§ Bilgi toplama ve yayma

§ Yönlendirme ve yerleştirme

§ Oryantasyon

§ Müşavirlik (Konsültasyon)

§ Araştırma ve değerlendirme

§ İzleme

§ Çevre ve veliyle ilişkiler

Bu 9 hizmet alanını merkezinde “Psikolojik danışma” hizmeti yer almaktadır.

Maslow’ Un İhtiyaçlar Hiyerarşisi

Kendini gerçekleştirmiş bireyin özellikleri:

Kendisine ve başkalarına saygılıdır.
Herkes için olumlu düşüncelere sahiptir.
Özgüveni ve özsaygısı yüksektir.
Kendisini ve kendi kapasitesini iyi bilir.
Zamanı iyi kullanır. Geçmişten ziyade geleceğe dönük kararlar alır.
Doğaldır ve kişilerarası ilişkilerde başarılıdır.

Soru Tarzı:

Aşağıdakilerden hangisi kendini gerçekleştiren bireyin özellikleri arasında sayılamaz?

a) Kendisine ve başkalarına saygılıdır.

b) Geçmişe dönük incelemeler yapar

c) Herkes için olumlu düşüncelere sahiptir.

d) Özgüveni ve özsaygısı yüksektir.

e) Kendisini ve kendi kapasitesini iyi bilir. b

Rehberliğin tanımı:

Ø Bireyin en verimli bir şeklide gelişmesini, doyum verici uyumlar sağlamasında gerekli olan tercihleri, yorumları, planları yapmasına, kararlar vermesine yarayacak bilgi ve becerileri kazanmasına, bu tercihlerle kararları yürütebilmesi için bireye yapılan sistemli ve profesyonel bir yardım.

Ø Bireyin kendini anlaması, çevredeki olanakları tanıması ve doğru kararlar vererek özünü gerçekleştirebilmesi için yapılan sistematik ve profesyonel yardım süreci.

Ø Kendini anlaması, problemlerini çözmesi, gerçekçi kararlar alması, kapasitelerini geliştirmesi, çevresine sağlıklı ve dengeli bir uyum göstermesi, böylece kendini gerçekleştirmesi için uzman kişilerce bireye yapılan psikolojik yardımlar.

Ortak noktalar:

Ø Rehberlik bireye yardım etme işidir.

Ø Rehberlik yardımı bireye dönüktür.

Ø Rehberlik hizmetleri sistemli olarak ve profesyonel düzeyde sunulabilir.

Ø Rehberlik, bir süreçtir.

Ø Rehberliğin esası, bireyin kendini gerçekleştirmesine yardım etmektir.

Ø Rehberlik problemli bireylere yönelik bir hizmet değildir.

Soru Tarzı:

Rehberlikle ilgili söylenenlerden hangisi yanlıştır?

a) Rehberlik bireye yardım etme işidir.

b) Rehberlik yardımı bireye dönüktür.

c) Rehberlik karşılıklı etkileşimi gerektirir

d) Rehberlik hizmetleri sistemli olarak ve profesyonel düzeyde sunulabilir.

e) Rehberlik, bir süreçtir. c

Rehberliğin Amacı:

Ø Okullarda rehberliğin amacı; öğrencilerin kendini gerçekleştirmelerine yardım etmektir.

Ø Maslow’a göre, insanın temel ihtiyaçları hiyerarşisinin en üst basamağında yer alan “kendini gerçekleştirme” insan davranışlarına yön veren tek ve temel güdüdür.

Rehberlik bu genel amaçlara ulaşmak için önce bireyin şu alt amaçları gerçekleştirebilmesine yardımcı olur. Bunlar bireyin;

1.kendini tanımsına, anlamasına ve kabul etmesine,

2.çevresindeki imkânları tanımasına,

3.gizil güçlerini geliştirebilmesine,

4.çevresine uyum sağlamasına,

Yardımcı olmaktır.

Soru Tarzı:

Rehberlik ile ilgili yardım ifadelerden hangisi doğrudur?

a) Bireyin kendini tanımsına,

b) Kendini anlamasına ve kabul etmesine,

c) Çevresindeki imkânları tanımasına,

d) Gizil güçlerini geliştirebilmesine

e) Hepsi e

Rehberliğin İlkeleri:

Rehberliğin temelinde, insan hak ve sorumluluklarıyla yakından ilgili, demokratik ve insancıl bir anlayış yatar.
Rehberlik uygulamaları her okulun amaç ve özellikleriyle öğrencilerin ihtiyaçlarına uygun alanlarda yoğunlaştırılmalıdır.
Rehberlik anlayışı, her türlü çalışmasıyla öğrenciyi merkeze alan bir eğitim anlayışını öngörür.
Rehberlik hizmetlerinde süreklilik, gönüllülük ve danışan danışman ilişkisinde gizlilik esastır.
Rehberlik, eğitimin ayrılmaz bir parçasıdır. Rehberlik ve eğitim karşılıklı olarak birbirine bağımlıdır.
Rehberlik uygulamalarında öğrenciyle ilgili herkesin ortak anlayışı ve işbirliği içinde olması gerekir.
Rehberlik yardımının esası, öğrencilerin kişiliklerini daha iyi anlamalarını, problemlerine çözüm yolları bulmada onların kendilerine yeter bir duruma gelmelerini sağlamaktır.
Rehberlik zihinsel, bedensel, sosyal ve duygusal yönden bireyin ilgi ve yetenekleri doğrultusunda en uygun bir düzeyde gelişmesi için öğrencilere uygulanan bir yardım sürecidir.
Rehberlik hizmetleri planlı, programlı bir biçimde profesyonel bir şekilde sunulmalıdır.
Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri hem bireye hem de topluma karşı sorumludur.
Rehberlik hizmetleri yaşam boyu devam eden bir uygulamadır.
Rehberlik hizmetlerinde bireysel farklılıklara saygıya özen gösterilmelidir.

Soru Tarzı:

Rehberliğin uygulanması belirli bir takım kuralları gerektirir. Bu kurallar ilke haline dönüşmüştür. Buna göre aşağıdakilerden hangisi bu ilkeler arasında sayılamaz?

a) Rehberlik hizmetleri planlı, programlı bir biçimde profesyonel bir şekilde sunulmalıdır.

b) Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri hem bireye hem de topluma karşı sorumludur.

c) Rehberlik hizmetleri yaşam boyu devam eden bir uygulamadır

d) Rehberlik eğitim yoluyla verilen kasıtlı kültürlemenin bir parçasıdır

e) Rehberlik hizmetlerinde süreklilik, gönüllülük ve danışan danışman ilişkisinde gizlilik esastır d

Rehberlik İle Psikolojik Danışma Arasındaki İlişki Ve Farklar

· Rehberlik psikolojik danışmanlık uygulamalarından önce ortaya çıkmıştır.

· Rehberlik ilk ortaya çıktığı zamanlarda psikolojik danışma yeteri kadar bilinen ve önem verilen bir bölüm değildi.

· Ancak günümüzde rehberliğin psikolojik danışma işlevi daha etkili hale gelmiştir.

· Mesela öğrencilere sunulan psikolojik danışma işlemlerinin ilk zamanlarda adı “rehberlik” olarak adlandırılırken günümüzde “psikolojik danışma ve rehberlik” ya da “rehberlik ve psikolojik danışma” olarak adlandırılmaktadır.

· Rehberliğin bilgi verme hizmetlerinden bireyin gereği gibi yararlanabilmesi için onun bu bilgileri benimsemesi gerekir.

· Rehberlik ve psikolojik danışmanlıkta gönüllülük esastır.

· Bu da bilgi verme hizmetlerinin duygusal bir ilişki çerçevesinde yürütülmesini gerektirmektedir.

· İleri sürülen bir başka neden de rehberlik hizmetleri denildiğinde daha çok bireye bilgi verme hizmetlerinin anlaşılması yani “rehberlik” kavramının rehberliğin bir işlevi üzerinde yoğunlaşmasıdır.

· Oysa bireyin bu bilgilere karşı tutumun tartışılması ve bilgilerin benlik kavramına katılarak davranışı etkileyecek hale gelmesine yardım işi psikolojik danışma hizmetlerine özgü sayılmaktadır.(doğan 1997, F.bacanlı, Z. Cihangir2004)

Soru Tarzı:

Rehberlik ve psikolojik danışmanlık arasındaki en önemli fark aşağıdakilerden hangisidir?

a) Psikolojik danışmanlık rehberliğin daha ileri ve derin boyutunu oluşturur

b) Rehberlik psikolojik danışmanlık uygulamalarından önce ortaya çıkmıştır.

c) Rehberlik yönlendirme psikolojik danışmanlık ise yöneltme işi olması

d) Rehberlik bilgi verme psikolojik danışmanlık ise problem çözüm işi

e) Rehberlik her yerde yapılabilir. a

II. BÖLÜM

REHBERLİĞİN TEMELLERİ

Rehberliğin temellerini psikoloji, sosyoloji ve felsefe oluşturmaktadır.

1.Psikolojik Temel:

Psikoloji bilimindeki araştırmalara dayalı anlayışlar ve bilimsel gerçekler psikoloji danışma ve rehberlik alanını etkilemektedir. Bunlar: bireysel ayrılıklar, duyguların yaşamdaki önemi, kişilik ve benlik gelişimine verilen önemin artmasıdır.

a) Bireysel ayrılıklar: bireyler gerek psikolojik gerekse bedensel yönden birbirinden farklıdır. Aynı zamanda insanlar cinsiyetleri bakımından yetenekleri, ilgileri bakımından da birbiriyle aynı özellikleri göstermezler. Bu nedenle birbirinin aynısı olan iki insanı bulmak imkânsızdır. Örneğin ikizlerin bile parmak izleri gibi önemli özellikleri farklıdır.

b) Duyguların yaşamdaki önemi: insan yaşamında duydular günümüze kadar ihmal edilmiş ancak çağdaş eğitim anlayışıyla insan duygularının ve duyuşsal özelliklerinin önemi daha da önemli hale gelmiştir. İnsan yaşamında bilişsel süreçler kadar duyuşsak süreçler de önemlidir. Okullarda sadece bilişsel gelişime ve akademik başarıya önem verilmesi bireylerin bütün olara gelişimlerini engeller.

c) Kişilik ve benlik gelişimine verilen önemin artması: rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri hem bireyin kişiliğinin gelişimi için uygun ortam yaratma hem de bireyin akıl sağlığının korunmasına ve geliştirilmesine yöneliktir.

2.Toplumsal(Sosyolojik) Temel:

a) Kültür Boşluğu: Kültürün öğeleri aynı oranda değişme göstermez. Bazı öğeler hızlı değişirken bazı öğeler yavaş değişmektedir. Kültür boşluğu genel olarak maddi kültürün manevi kültürden daha hızlı değişmesinde kaynaklanmaktadır.

b)Yabancılaşma: Bireylerin kendi toplumuna ve kültürüne karşı ilgisiz olması durumunda yaşanan güçsüzlük, yaşamın anlamsızlığı, yalnızlık gibi durumlardır.

c)Kuşak Çatışması: Kuşak çatışması, iki kuşağın birbiriyle uyumlu olmaması sağlıklı ilişkiler gerçekleştirememesi durumudur. Kuşak çatışmasının birçok nedeni olmakla birlikte bazıları şunlardır: teknolojik değişmeler, bilgi çoğalması, savaşlar vs.

3.Felsefi Temeller:

Toplumun bireylere bakış açısı rehberlik hizmetlerinin bir parçası olmakla birlikte insana verilen önem de felsefi rehberlik alanına girmektedir. İnsan karmaşık bir yapıdadır ve insanı incelen psikoloji de felsefeden doğmuştur. Felsefeler genel olarak bireye dönük ve topluma dönük olmak üzere iki şekilde karşımıza çıkmaktadır. Psikolojik danışma ve rehberlik bu iki felsefeye göre amaç ve yöntem belirlemektedir. Sonuç olarak rehberlik anlayışı toplumun temel felsefesinden etkilenen bir yapıya sahiptir.

Soru Tarzı:

Aşağıdakilerden hangisi rehberliğin temelleri arasında sayılamaz?

a) Psikolojik temeller

b) Felsefi Temeller:

c) Toplumsal(Sosyolojik) Temel

d) Siyasal temel

e) Kültürel temel d

Rehberliğin Ortaya Çıkmasını Gerektiren Nedenler

Çağdaş eğitim anlayışının benimsenmesi
Meslek çeşidinin artmasıyla meslek seçiminde bireyin zorlanması
Bireysel farklılıkların eğitim için önemli hale gelmesi
Toplumlardaki demokratikleşme çabaları
Eğitimde bireylerin duygusal, duyuşsal yönüne verilen önemin gün geçtikçe artması
Psikometrideki gelişmeler
Okulların yapısında ve işlevlerindeki değişmeler
Sanayileşme ile birlikte toplumlardaki değişmeler ve çıkan sorunlar
Boş zamanları değerlendirme ihtiyacı

Soru Tarzı:

Rehberliğin ortaya çıkmasını gerektiren nedenler arasında hangisi yoktur?

a) Toplumlardaki demokratikleşme çabaları

b) Çağdaş eğitim anlayışının benimsenmesi

c) Küresel gelişmeler ve yarış süreci

d) Bireysel farklılıkların eğitim için önemli hale gelmesi

e) Meslek çeşidinin artmasıyla meslek seçiminde bireyin zorlanması c

III. BÖLÜM

BAŞLICA REHBERLİK MODELLERİ

Rehberlik Modelleri

Parson Modeli:

· İlk mesleki büroyu açmıştır.

· Rehberlik alanında yapılan ilk çalışma mesleki rehberliktir.

· Parson insanların ilgi ve yeteneklerini saptamaya çalışmış.

· Çalışması eğitim kurumlarından bağımsız olduğu için eleştirilmiştir.

· Parson’ un amacı, endüstri bölgelerinde iş aramakta olan birçok vasıfsız göçmenin, kısa bir eğitim programından geçtikten sonra uygun bir işe yerleşmesine yardımcı olmaktır.

Eğitimle Kaynaştırılmış Rehberlik Modeli:

· Brewer, eğitim ve rehberlik kavramlarının özdeş kavramlar olduğunu belirtmiştir.

· Eğitim ve rehberlik kavramlarının Amaç ve yöntemleri bakımından aynı olduğunu belirtmiştir.

· Brewer rehberlik çalışmalarını eğitime taşımıştır.

· Brewer’in yapmış olduğu iş bilgi verme işidir.

· Grupla çalışmıştır, grupla rehberlik çalışması yapmıştır.

· Yaptığı en önemli iş ise rehberlik saatini oluşturmasıdır..

· Brewer’e göre rehberlik, her şeyden önce eğitimin bir parçasıdır ve başlıca amacı, bireyin okula ve okul dışındaki çevresine uyumunda yardımcı olmaktır.

· Brewer’e göre, bir okulda rehberlik hizmetlerinin amacı bireylerin kendilerini tanımalarına, bireysel özelliklerini koruyarak başkaları ile işbirliği yapabilme gücünü geliştirmelerine yardımcı olmaktır.

· Eğitimde rehberlik uygulamalarına yer veren ilk modeldir.

Klinik Yaklaşım Modeli (Özellik – Faktör):

· Klinik yaklaşım, Parson modeline benzer ve özellik faktör olarak da adlandırılır. Bireyi tüm yönleriyle tanımak temel amaçtır.

· Bireyi tanımak için çok sayıda ölçme aracı geliştirmişler; psikometri, toplu dosya sistemi gibi.

· Bu model bireye karar vermede yardımcı olmadan önce, onun ayrıntılı olarak incelenmesine ağırlık verir.

· Uzmanın görüşleri ve otoritesi ön plandadır.

· Klinik modele göre rehberlik hizmetlerinde bireyin sorununun nedenini ortaya çıkarmak, o sorunun çözülmesi için yapılan en önemli iştir.

· Sorun ortaya konulduktan sonra çözüme ilişkin yardımlar sunulmaktadır.

Karar Vermeye Yardım Süreci Olarak Rehberlik:

· Katz, Tiedeman, Jones başlıca temsilcileridir.

· Bu kişiler rehberliği karar verme süreci olarak tanımlamışlardır.

· Tiedeman eğitimin kesintiler yarattığını, yani bireyi, sık sık karar vermeyi gerektiren yol ayrımlarına getirdiğini ileri sürmekte ve rehberliği, bireye bir hedef seçme ve o hedefe götürecek araçları belirlemede yardımcı hizmet olarak görmektedir.

· Uygarlığın ilerlemesi ve değişen yaşam koşulları karşısında bireyin toplumdaki imkânlar arasından kendine en uygun olanını seçme ve buna karar verme sorumluluğu artmıştır.

· Dolayısıyla birey daha sık karar verme yaşantısıyla ve karar vermesine yardımcı olacak bilgilere sahip olma ihtiyacıyla karşı karşıya gelmiştir.

· Bu modele göre birey rehberlik hizmetlerinde sağlıklı kararlar alabilmesi için onun değerlerinin yakından incelenmesi gerekmektedir.

Önleyici rehberlik modeli:

· Önleyici rehberlik anlayışına göre herhangi bir sorun ortaya çıkmadan önce çeşitli yöntem ve tekniklerle sorun olabilecek nedenleri tespit edip onlara uygun rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri verilmesi sürecidir.

· Önleyici, koruyucu yaklaşım problemlere katılıp onları önlemeyi amaçlar.

Gelişimsel Rehberlik (Kapsamlı Model):

· Rehberliğin gelişim sürecine yardım olarak gören yaklaşım, bireyi sürekli gelişim basamağını hazırlayıcı bir değişim süreci olarak kabul eden görüşlerden kaynaklanmaktadır.

· Kendisinden önceki modellerin eksikliklerini kapatmış.

· Günümüzde hala geçerliğini korumaktadır.

Gelişimsel rehberlik diğer rehberlik anlayışlarından farklı olarak gelişimin temel ilkelerini referans almaktadır. Bunlar:

Gelişim süreklidir, rehberlik hizmetleri de kesintisiz yapılmalıdır
Gelişim bütündür, rehberlik hizmetlerinde de bireyin sadece bir yönden değil bütün olarak gelişmesi amaçlanmaktadır.
Rehberliğin ana amacı bireyin gelişim görev ve ihtiyaçlarını karşılayabilmesine yardımcı olmaktır.
Rehberlik hizmetleri sadece sorunlu öğrencilere değil öğrencilerin tümüne dönük olmalıdır

Gelişimsel rehberlik çok yönlüdür. Gelişimsel rehberlik anlayışı bireyi bir gelişme süreci içinde gördüğü için, gözlenen davranışların kalıcı olmadığını, belli bir gelişim basamağına özgü olabileceğini ve değişebileceğini kabul eder. Dört temel üzerinde yapılandırılmıştır:

Ø Gelişimin ilkeleri

Ø Gelişimin belirleyicisi (Kalıtım, çevre)

Ø Gelişim dönem ve görevleri

Ø Gelişim ihtiyaçları

Soru Tarzı:

· İlk mesleki büroyu açmıştır.

· Rehberlik alanında yapılan ilk çalışma mesleki rehberliktir.

· İnsanların ilgi ve yeteneklerini saptamaya çalışmış.

· Çalışması eğitim kurumlarından bağımsız olduğu için eleştirilmiştir.

· Endüstri bölgelerinde iş aramakta olan birçok vasıfsız göçmenin, kısa bir eğitim programından geçtikten sonra uygun bir işe yerleşmesine yardımcı olmaktır.

Yukarıda özellikleri verilen rehberlik modeli aşağıdakilerden hangisidir?

a) Önleyici rehberlik modeli

b) Gelişimsel Rehberlik (Kapsamlı Model):

c) Karar Vermeye Yardım Süreci Olarak Rehberlik

d) Klinik Yaklaşım Modeli (Özellik – Faktör):

e) Parson Modeli e

Soru Tarzı:

“Katz, Tiedeman, Jones başlıca temsilcileridir. Bu kişiler rehberliği karar verme süreci olarak tanımlamışlardır. Tiedeman eğitimin kesintiler yarattığını, yani bireyi, sık sık karar vermeyi gerektiren yol ayrımlarına getirdiğini ileri sürmekte ve rehberliği, bireye bir hedef seçme ve o hedefe götürecek araçları belirlemede yardımcı hizmet olarak görmektedir.Uygarlığın ilerlemesi ve değişen yaşam koşulları karşısında bireyin toplumdaki imkânlar arasından kendine en uygun olanını seçme ve buna karar verme sorumluluğu artmıştır.”

Yukarıda özellikleri verilen rehberlik modeli aşağıdakilerden hangisidir?

a) Önleyici rehberlik modeli

b) Gelişimsel Rehberlik (Kapsamlı Model):

c) Karar Vermeye Yardım Süreci Olarak Rehberlik

d) Klinik Yaklaşım Modeli (Özellik – Faktör):

e) Parson Modeli c

Soru Tarzı:

· Brewer rehberlik çalışmalarını eğitime taşımıştır.

· Brewer’in yapmış olduğu iş bilgi verme işidir.

· Grupla çalışmıştır, grupla rehberlik çalışması yapmıştır.

· Yaptığı en önemli iş ise rehberlik saatini oluşturmasıdır..

· Brewer’e göre rehberlik, her şeyden önce eğitimin bir parçasıdır ve başlıca amacı, bireyin okula ve okul dışındaki çevresine uyumunda yardımcı olmaktır.

Yukarıda özellikleri verilen rehberlik modeli aşağıdakilerden hangisidir?

a) Önleyici rehberlik modeli

b) Gelişimsel Rehberlik (Kapsamlı Model):

c) Eğitimde kaynaşıklaşmış model

d) Klinik Yaklaşım Modeli (Özellik – Faktör):

e) Parson Modeli c

Soru Tarzı:

“Bu rehberlik anlayışına göre herhangi bir sorun ortaya çıkmadan önce çeşitli yöntem ve tekniklerle sorun olabilecek nedenleri tespit edip onlara uygun rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri verilmesi sürecidir.Önleyici, koruyucu yaklaşım problemlere katılıp onları önlemeyi amaçlar.”

Yukarıda özellikleri verilen rehberlik modeli aşağıdakilerden hangisidir?

a) Önleyici rehberlik modeli

b) Gelişimsel Rehberlik (Kapsamlı Model):

c) Eğitimde kaynaşıklaşmış model

d) Klinik Yaklaşım Modeli (Özellik – Faktör):

e) Parson Modeli a

GELENEKSEL VE GELİŞİMSEL REHBERLİK ANLAYIŞLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

Geleneksel rehberlik anlayışı

Gelişimsel rehberlik anlayışı

Problem odaklıdır
Bilgi verme ve yöneltme ağırlıklıdır
Zamanla sınırlıdır
Sorunlu öğrencilere yöneliktir
Uzman odaklıdır
Görev yönelimli, tepkiseldir
Öğretimden ayrılmıştır
Profesyonel müdahale vardır

Gelişim odaklıdır
Bireyin tüm yönleriyle sağlıklı gelişimini destekler
Süreklidir
Tüm öğrencilere yöneliktir
Öğretmen odaklıdır
Esnek ve hedef yönelimlidir
Öğretimle kaynaştırılmıştır
Profesyonel hizmet vardır

Soru Tarzı:

Geleneksel rehberlik anlayışı için hangisi söylenebilir?

a) Zamanla sınırlıdır

b) Tüm öğrencilere yöneliktir

c) Öğretmen odaklıdır

d) Esnek ve hedef yönelimlidir

e) Öğretimle kaynaştırılmıştır a

Soru Tarzı:

Gelişimsel rehberlik anlayışı için hangisi söylenebilir?

a) Profesyonel müdahale vardır

b) Tüm öğrencilere yöneliktir

c) Problem odaklıdır

d) Bilgi verme ve yöneltme ağırlıklıdır

e) Uzman odaklıdır

IV. BÖLÜM

REHBERLİKTE HİZMET ÇEŞİTLERİ

Soru Tarzı:

Rehberlik türleri arasında verilenlerden hangisi yanlıştır?

a) Hizmet alanlarına göre rehberlik

b) Hizmetin öğretim kademelerine göre rehberlik

c) Hizmetin verildiği birey sayısına göre rehberlik

d) Problem alanlarına göre rehberlik

e) Yaşantı biçimine göre rehberlik e

Soru Tarzı:

Uyum sağlayıcı, yönlendirici, geliştirici tamamlayıcı gibi rehberlik hangi tür rehberlik içerisinde yer alır?

a) Temel işlevlerine göre rehberlik

b) Hizmetin öğretim kademelerine göre rehberlik

c) Hizmetin verildiği birey sayısına göre rehberlik

d) Problem alanlarına göre rehberlik

e) Yaşantı biçimine göre rehberlik a

A.Verilen Hizmetin Uygulama Alanına Göre Rehberlik Çeşitleri

Eğitim alanında rehberlik: rehberlik hizmetlerinin en yaygın olduğu alan eğitim kurumlarıdır. Eğitim alanındaki rehberliğin amacı öğrencilerin bedensel, zihinsel ahlaki ve sosyal yönlerden Türk milli eğitiminin amaçlarına uygun bir şekilde yetiştirilmesi ve kendilerini o yönde geliştirmeleridir. Eğitim alanındaki rehberlik hizmetleri yönetim, öğretim ve öğrenci kişilik hizmetleri olmak üzere üç şekilde karşımıza çıkmaktadır.
Sağlık alanında rehberlik: sağlık alanında rehberlik uygulamaları genellikle değişik psikolojik sorunları önleme amaçlı bilgilendirme hizmeti olarak yürütülmektedir.
Sosyal yardım alanında rehberlik: sosyal yardım alanındaki kurumları şöyle sıralayabiliriz: çocuk esirgeme kurumu, Kızılay, huzurevleri… Bu kurumlar korunmaya muhtaç insanların temel ihtiyaçlarını karşılamakla birlikte çocukların ülkelerine yararlı bir birey olarak yetişmelerini amaç edinir.
Endüstri alanında rehberlik: endüstri alanındaki sanayi kuruluşları, iş ve işçi bulma kurumları gibi alanlarda son yıllarda rehberlik faaliyetleri sürdürülmektedir.
Adalet ve güvenlik alanında rehberlik: son yıllarda rehberlik hizmetleri adalet ve güvenlik alanlarında da yaygınlaşmıştır. Cezaevindeki mahkûmlara psikolojik danışmanlık verilmektedir. Bunun yanı sıra aile mahkemelerinde aile danışmanlığı hizmeti de rehberlik faaliyeti olarak sürdürülmektedir.

Soru Tarzı:

Verilen Hizmetin Uygulama Alanına Göre Rehberlik Çeşitleri Arasında hangisi yoktur?

a) Adalet ve güvenlik alanında rehberlik

b) Sosyal yardım alanında rehberlik

c) Sağlık alanında rehberlik

d) Endüstri alanında rehberlik

e) Aile içi ilişkiler alanında rehberlik e

B. Eğitim-Öğretim Kademelerine Göre Rehberlik Türleri

Okul Öncesi Eğitimde Rehberlik Hizmetleri ( 3–6 yaş): Okulöncesi eğitim döneminde rehberliğin işlevi, çocuğun temel ihtiyaçlarının sağlıklı bir şekilde doyurulmasına ve gelişim görevlerinin gerçekleştirilmesine yardımcı olmaktır. Oyun ve grup etkinlikleri çok önemlidir.
Kişisel Rehberlik Alanında: Çocuğun kendini kabulü, özgüveni geliştirme, olumlu bir benlik kavramı oluşturma, sosyalleşmeyi sağlama hedeflerine yönelik planlanmış etkinlikler amaçlanır.
Eğitsel Rehberlik Alanında: Öncelikle eğitim ortamına alıştırmak, kütüphaneden yararlanma, eğitsel güçlükleri giderme, akademik başarıyı sağlayıcı becerilerin kazandırılması, eğitsel planlar yapmaya yardım gibi hizmetler bu kapsamda düşünülür.Okul ortamını tanıma bazı kurallara uyum sağlayarak ilköğretime hazır olma hedefi esastır. Bu anlamda çocuğun okulu sevmeyi, okumaya eğitime karşı güdülenmesi ve eğitsel başarıda gerekli olan bazı temel becerileri kazanması amaçlanır.
Mesleki Rehberlik Alanında: İş ve mesleklere ilişkin olumlu tutumlar ve eğerler kazanma, meslek seçenekleri incelemek, eğitsel ve mesleki kararlar arasındaki ilişkileri görmek, kendine uygun kararlar almak, planlar yapmak İş ve çalışma yaşamına ilişkin gerçekçi değerlendirmeler yapması, kendine uygun seçenekleri tanıması ve uygun kararlar alması amaçlanır. Gencin kendini bir meslek alanında daha yeterli düzeyde hazırlanmasına, mesleki tutum ve davranışları geliştirmesine yardım amaçlanır. Mesleki gelişim döneminin başlangıcı olarak çocukta bir meslek fikrinin oluşmaya başlaması, iş yapma, üretme sürecine ilişkin olumlu tutumlar geliştirmesi gibi bu döneme özgü mesleki gelişim görevlerinin gerçekleşmesine yönelik etkinlikler planlanır. Bu dönemde esas olan oyunlar, drama etkinlikleri, bedensel egzersizler yoluyla planlanan hedefler gerçekleştirilmeye çalışılır.
İlköğretimde Rehberlik Hizmetleri(7- 14 yaş): Çocuğun sağlıklı bir kişilik kazanmasına çalışmaktır. Öğrencinin kendini tanıması, ilgi, yetenek ve özelliklerini mesleki yönelmeler yapması amaçlanır..
Ortaöğretimde Rehberlik Hizmetleri(15- 18 yaş): Bu dönemdeki rehberlik hizmetlerinin önemi, bu yaşlardaki öğrencilerin gelişim ihtiyaçlarına ve bu ihtiyaçları karşılamada okuldan beklenen işlevlere dayanır. Oldukça bunalımlı geçen bu dönemin sağlıklı aşılabilmesi eğitimde gence yönelik psikolojik hizmetleri zorunlu hale getirir. Ortaöğretimde rehberlik hizmetlerinde yine “gelişimsel rehberlik” esastır. Bu dönemde yapılan rehberlik çalışmalarında ailesiyle işbirliği yine önemlidir.

Yükseköğretimde Rehberlik Hizmetleri: Üniversite öğrencileri, 18 – 22 yaş dilimindeki nüfusun, yükseköğretim amaçları açısından ilk ve ortaöğretimden farklıdır. Bu düzeyde, gençlere belli iş, meslek alanlarında derinlemesine bilgi daha ileri düzeyde beceri, tavır ve davranışlar kazandırılmaya çalışılır. Gencin genel kültür yönünden gelişmesi ve “aydın entelektüel” olması amaçlanır. Yükseköğretim kurumlarında rehberlik hizmetleri 1982 yılında yeniden düzenlenmiştir. Bu yeni düzenlemeyle her üniversitede “Mediko sosyal, Sağlık, Kültürel ve Spor İşleri Dairesi” kurulması uyarınca hükme bağlanmıştır.
Kişisel Rehberlik Alanında: Kişisel ve sosyal rehberlik alanında; gencin yetişkinler dünyasında yer alabilecek kimlik ve rolleri geliştirmesi, yaşam felsefesini, değerler sistemini oluşturması, bir yetişkin olarak yaşama katılma konusunda gerekli donanımlara sahip olmasına, kendine güvenli hale gelebilmesine yardımcı hizmetler yer alır.

Soru Tarzı:

“Öncelikle eğitim ortamına alıştırmak, kütüphaneden yararlanma, eğitsel güçlükleri giderme, akademik başarıyı sağlayıcı becerilerin kazandırılması, eğitsel planlar yapmaya yardım gibi hizmetler bu kapsamda düşünülür.Ergenin kendini tanıması, çevrede kendine açık eğitim olanaklarının öğrenmesi, gizilgüçlerini geliştirmesi için uygun ortam ve fırsatlar sağlaması amaçlanır”.

Yukarıda sözü edilen rehberlik hangi alanla ilintilidir?

a) Mesleki Rehberlik Alanında

b) Eğitsel Rehberlik Alanında

c) Kişisel Rehberlik Alanında

d) İlköğretimde Rehberlik Hizmetleri

e) Okul Öncesi Eğitimde Rehberlik Hizmetleri b

C. Verilen Hizmetteki Birey Sayısına Göre Rehberlik Türleri

1. Bireysel rehberlik: sadece bir bireye uygulanan eğitsel, sosyal, mesleki bilgi vermeye ve bireyi daha çok duruma alıştırmaya yönelik bilişsel düzeyde yapılan hizmet türüdür.

2. Grup rehberliği: Sadece bir bireye değil bir gruba dönük eğitsel, sosyal, mesleki bilgi verme ve duruma alıştırmaya dönük faaliyetlerdir. Avantajlı olan yönü ise aynı andan birden fazla bireye rehberlik faaliyetinin sunulabilmesidir.

Rehberlik ve psikolojik danışma arasındaki fark: Rehberlik psikolojik danışmayı kapsayan geniş bir alandır. Yani psikolojik danışma rehberliğin bir hizmet dalıdır. Rehberlik hizmetleri bilgilendirme faaliyeti olduğu için diğer öğretmenler tarafından da yapılırken psikolojik danışma sadece PDR lisans mezunu uzmanlar tarafından yapılmaktadır.

3. Bireysel Psikolojik Danışma: Psikolojik danışman ile bir danışan arasında gerçekleşen danışanın kendini tanımasına ve kendini gerçekleştirmesine yönelik yapılan hizmet türüdür. Psikolojik danışma uzmanı tarafından sunulan hizmet türüdür.

4.Grupla Psikolojik Danışma: bir psikolojik danışman ile birden fazla danışan arasında gerçekleşen ve danışanların kendilerini tanımalarına ve kendilerini gerçekleştirmelerine dönük faaliyetlerin tümüdür..avantajlarından biri birey yaşadığı sorunun sadece kendisinde olmadığını idrak eder.

Soru Tarzı:

“Psikolojik danışman ile bir danışan arasında gerçekleşen danışanın kendini tanımasına ve kendini gerçekleştirmesine yönelik yapılan hizmet türüdür. Psikolojik danışma uzmanı tarafından sunulan hizmet türüdür”

Yukarıdaki özellikler hangi rehberlik türüne aittir?

a) Grupla Psikolojik Danışma.

b) Bireysel rehberlik

c) Bireysel Psikolojik Danışma

d) Rehberlik ve psikolojik danışma arasındaki farkı ifade eder

e) Grup rehberliği c

D.Verilen Hizmetin Temel İşlevlerine Göre Rehberlik Hizmetleri

1.Ayarlayıcı rehberlik: eğitim programlarının öğrencileri gelişim özelliklerine, ihtiyaçlarına uygun olmasıdır. Öğrencilerin sağlıklı bir şekilde gelişmesi amacıyla eğitim programcılarına ve eğitim planlamacılarına verilen rehberlik hizmetidir.

2. Yöneltici rehberlik: Bireylerin başarılı ve mutlu bir yaşam sürmesinde kişisel özelliklerine uygun alan, ders, okul ve meslek seçmesinin rolü büyüktür bu nedenle bireylere yardımcı olabilmek için onlara zamanında rehberlik hizmetleri sunulmalıdır. Bu hizmetle birey kendi ilgisine ve yeteneklerine uygun bir alana yönelip o alanda başarılı olması kolaylaşabilir.

3.Önleyici rehberlik: Rehberlik hizmetlerinin amacı sadece olumlu değişmeleri meydana çıkarmak değil aynı zamanda olumsuzlukların ortaya çıkmasında önlemektir. Olumsuzlukların ortaya çıkmadan önlenmesi ortaya çıktıktan sonra müdahale edilmesinden hem daha ekonomik hem de daha kolaydır.

4.Geliştirici rehberlik: Bireyin gelişim dönemlerine özgü o dönemin temel niteliklerini kapsamasıdır. Bu anlayışa göre birey bir gelişim dönemini başarıyla geçirirse daha sonraki gelişim döneminin gelişim ödevlerini de başarıyla yerine getirecektir. Okullarda uygulanan rehberlik programlarında öğrencilerin gelişim özellikleri dikkate alınarak sağlıklı bir biçimde gelişmelerini sağlayacak uygulamalara yer verilmelidir.

5.Uyum sağlayıcı: Okullarda sürdürülen rehberlik programlarında öğrencilerin eğitim öğretim ortamına uyum sağlamalarını kolaylaştırıcı etkinliklere yer verilmelidir. Bunun sonucunda öğrencilerde görünmesi olası uyumsuzluğa dayanan davranış bozuklukları önlenebilir.

6.Kriz yönelimli rehberlik: Okuldaki kritik sorunlu konulara odaklanmak.

7.Tamamlayıcı rehberlik: Kaliteli ve verimli eğitim ancak bilgilerin özümsenmesi ile mümkün olabileceğinden rehberlik hizmetleriyle eğitim öğretim faaliyetleri birbirini tamamlamalıdır. Eğitim kurumlarında yapılan öğretim etkinlikleri rehberlik hizmetleriyle birlikte sürdürüldüğünde eğitimde istenen kaliteye ulaşılabilir.

Soru Tarzı:

“ Kaliteli ve verimli eğitim ancak bilgilerin özümsenmesi ile mümkün olabileceğinden rehberlik hizmetleriyle eğitim öğretim faaliyetleri birbirini tamamlamalıdır. Eğitim kurumlarında yapılan öğretim etkinlikleri rehberlik hizmetleriyle birlikte sürdürüldüğünde eğitimde istenen kaliteye ulaşılabilir”

Yukarıdaki rehberlik anlayışı hangi tür rehberlikle ilintilidir?

a) Kriz yönelimli rehberlik

b) Uyum sağlayıcı

c) Geliştirici rehberlik

d) Önleyici rehberlik

e) Tamamlayıcı rehberlik e

E.Verilen Hizmetin Problem Alanlarına Göre Rehberlik Türleri.

1.Eğitsel Rehberlik: Bireyin ilgi ve yeteneklerine uygun bir eğitim dalını seçmesi ve bu alanda başarılı olması için kendisine uygulanan yardımların tümüne ‘eğitsel rehberlik’ denir. Eğitsel rehberlik kapsamında yapılan etkinliklerden bazıları şunlardır:

1.Zamanı etkili kullanma becerisi kazanma.

2.Etkili ders çalışma becerisi kazanma.

3.Okula uyum sağlama.

4.Eğitsel karar verme ve seçim yapmada yardımcı olma.

5.Sınav kaygısı ile baş edebilmeye yardımcı olma.

6.Motivasyonu arttırıcı çalışmalar yapma.

2.Kişisel-Sosyal Rehberlik: Eğitim sürecinde öğrencilerin kişisel-sosyal gelişim ihtiyaçlarını karşılamak ve böylece onların kişisel gelişim ve uyumlarına yardımcı olmak amacıyla yürütülen rehberlik hizmetlerine kişisel rehberlik denir. Kişisel rehberlik, öğrencinin kendini tanıması, anlaması, güçlü ve zayıf yönleriyle kendini kabul etmesi ve geliştirmesi; kendine güvenen, kişiler arası ilişkilerde becerili; kişisel ve sosyal yönden dengeli ve uyumlu bir birey olarak yetişmesine yönelik hizmetleri kapsar.(Yeşilyaprak, 2000, f.bacanlı, z.cihangir2004)Kişisel-sosyal rehberlik kapsamında yapılan bazı etkinlikler şunlardır:

1.Özgüven geliştirme.

2.Özsaygı geliştirme.

3.İlgi ve yeteneklerini fark etme.

4.İletişim becerilerini geliştirme.

5.Kaygıyla baş etme becerilerini geliştirme.

6.Problem çözme ve karar verme becerilerini geliştirme.

Soru Tarzı:

Özgüven geliştirme.
Özsaygı geliştirme.
İlgi ve yeteneklerini fark etme.
İletişim becerilerini geliştirme.
Kaygıyla baş etme becerilerini geliştirme.

Yukarıdaki rehberlik anlayışı hangi tür rehberlikle ilintilidir?

a) Mesleki Rehberlik

b) Kişisel-Sosyal Rehberlik

c) Eğitsel Rehberlik

d) Önleyici rehberlik

e) Kriz yönelimli rehberlik b

3.Mesleki Rehberlik:

Mesleki rehberlik bireye eğitim ve meslek alanlarında başarılı olmak için gerekli özellikleri, eğitim ve meslek imkânları hakkında bilgi vermeyi meslek kararını etkileyen kişisel sosyal nedenleri incelemeyi ve kişilerin sağlıklı karar verebilmesi için yapılan yardımları kapsar.

Mesleki Rehberliğin Amaçları:

1.Bireyin kendi yetenek ve ilgilerinin toplumun gözündeki değerini anlamasına yardımcı olacak yaşantılar hazırlama.

2.Bireylere kendi değer, yetenek ve ilgilerini keşfedebilmelerine uygun yaşantılar hazırlama.

3.Öğrencilerin ilgi ve yeteneklerine uygun olan mesleklerin özellikleri ve sağlayacakları imkânlar hakkında objektif bilgi edinmelerine yardımcı olma.

4.Bireylerin farklı türdeki meslekler hakkında bilgili olmasına yardımcı olma

5.Herhangi bir iş ya da mesleğe uygun hazırlık ve eğitim planlaması yapmasına yardımcı olma.

6.Bireyin girmeyi planladığı mesleki alanın sınırlarının farkında olmasını sağlama.

Mesleki rehberlik 3 aşamada gerçekleştirilmektedir.

Bunlar:

1.Öğrenciyi tanıma.

2.Mesleklerin incelenmesi.

3.Öğrencilerin özellikleriyle mesleklerin gerektirdiği özellikler arasında ilişki kurma.(bağdaştırma)

Soru Tarzı:

“Bu dönem veya ilköğretim ikinci kademe yılları olan 12–15 yaş dönemlerini kapsar. Çocuk bu dönemde mesleklerin ortak yönleri ve farklı yönleri hakkında daha çok bilgi sahibi olur.”

Yukarıdaki özellikler hangi tür rehberlik anlayışı ile ilintilidir?

a) Uyanış ve farkında olma

b) Hazırlık

c) Meslekleri keşfetme ve araştırma

d) Karar verme

e) İşe yerleştirme c

Mesleki Gelişim Süreci Meslek Seçim Aşamaları

1.Uyanış ve farkında olma: Bu dönemde çocukta meslek bilinci oluşmaya başlar. Okul öncesi dönemden başlayarak ilköğretim birinci kademe dönemini kapsar.(5–12 yaş)

2.Meslekleri keşfetme ve araştırma: Bu dönem veya ilköğretim ikinci kademe yılları olan 12–15 yaş dönemlerini kapsar. Çocuk bu dönemde mesleklerin ortak yönleri ve farklı yönleri hakkında daha çok bilgi sahibi olur.

3.Karar verme: 15–18 yaş dönemlerini kapsayan bu dönemde birey kendisi ve meslekler hakkında bazı algılara dayanarak geleceğe ilişkin idealler oluşturmaya başlar.

4.Hazırlık: 18–23 yaş arası dönemi kapsayan bu dönemde birey seçtiği okul veya yaptığı etkinliklerle mesleğe hazırlanır.

5.İşe yerleştirme: Bireyin iş dünyasında yerini alarak çalışmaya başladığı son dönemdir. Bu dönemde birey bilgi ve becerilini uygular ve mesleki gelişimini devam ettirir.

Soru Tarzı:

Bu bilgilere göre mesleki gelişim sürecinin hangi döneminden bahsedebiliriz?

a) Hazırlık

b) Uyanış ve farkında olma

c) Meslekleri keşfetme ve araştırma

d) Karar verme

e) İşe yerleştirme c

V.BÖLÜM

MESLEKİ REHBERLİK KURAMLARI

Ginzberg: Mesleki gelişim kuramcısıdır.

Ø Mesleki gelişim bir süreçtir. Bu süreç önemli ölçüde uzlaşmayı içerir. Dönemleri:

Ø Fantezi Dönemi (5–11): Çocuğun meslek yönelimlerini hayali olarak oluşturması sürecidir.

Ø Geçici seçim dönemi (11–17): Deneme dönemidir. 4 alt aşaması var.

Ø İlgi aşaması: İlgilerini keşfeder.

Ø Yetenek aşaması: bu mesleklerin gerekliliklerini kendinde denetler.

Ø Değer aşaması: Kendi değerlerini ve ilgi duyduğu mesleğin değerlerini karşılaştırır.

Ø Geçiş aşaması: Bir mesleğe karar verip mesleğin eğitimini alırken mesleğin inceliklerini keşfeder.

Ø Gerçekçi dönem (17–23):

Ø Keşfetme: birey mesleğin eğitimini alırken keşfetme gerçekleşir.

Ø Billurlaşma: birey Kendi ilgilerini ve mesleğin gerekliliklerini algılar.

Ø Belirleme: Her şey net bir şekilde ortaya çıkar.

Super (Benlik kavramı/Kavramsal model)

Ø İnsanın benlik algısıyla mesleki tercihlerini etkilediğini belirtmiştir. Doğumdan ölüme kadar incelemiş.

Ø Büyüme evresi (0–14): Kişinin hayali yönelimlerde bulunduğu dönemdir.

Ø Araştırma evresi (14–24):

Ø Deneme (14–17): bireyin çeşitli denemelerde bulunup meslekleri keşfettiği dönemdir.

Ø Sınama ve İzleme (22–24): birey mesleği icra ederken kendisini sınar, işlerin yolunda gidip gitmediğine bakar.

Ø Yerleşme Evresi (22–44): Birey bu aşamada mesleğe bağlanır. Meslekte çıkabilecek en üst noktaya ulaşır.

Ø Koruma evresi (45–64): Bireyin meslek hayatında geldiği noktayı koruması aşamasıdır.

Ø Çöküş (65-):

Holland – Kişilik Tipleri

Ø Belirli kişilik tipleriyle mesleki tercihleri izlemiştir. Temel kişilik tipleri: Gerçekçi, araştırıcı, artistik, soysal, girişimci, geleneksel,

Roe – İnsan İhtiyaçları

Ø Moslow’dan etkilenmiş. Moslow’un ihtiyaçları sıralamasında ki en üst konumunda olan “kendini gerçekleştirme” basamağından sonra, bilme, anlama, estetik ihtiyaçlarını koymuştur. Anne baba tutumlarının çocuk üzerindeki tutumlarını incelemiştir.

Soru Tarzı:

Geçici seçim dönemi (11–17): Deneme dönemidir. 4 alt aşaması var.

İlgi aşaması: İlgilerini keşfeder.

Yetenek aşaması: bu mesleklerin gerekliliklerini kendinde denetler.

Değer aşaması: Kendi değerlerini ve ilgi duyduğu mesleğin değerlerini karşılaştırır.

Geçiş aşaması: Bir mesleğe karar verip mesleğin eğitimini alırken mesleğin inceliklerini keşfeder.

Yukarıda sözü edilen kuramcı aşağıdakilerden hangisidir?

a) Ginzberg

b) Super (Benlik kavramı/Kavramsal model)

c) Holland – Kişilik Tipleri

d) Roe – İnsan İhtiyaçları

e) Maslow a

Okulda Verilen Rehberlik Hizmetlerinin Kapsamı

Soru Tarzı:

Aşağıdakilerden hangisi doğrudan öğrenciye yönelik kişilik hizmetlerinden değildir

a) Psikolojik danışma

b) Bilgi toplama ve yayma

c) İzleme ve değerlendirme

d) Çevre ve veli hizmetleri

e) Bireyi tanıma hizmetleri d

Doğrudan Öğrenciye Yönelik Hizmetler

1.Psikolojik Danışma Hizmeti:

Tüm rehberlik hizmetlerinin özünü oluşturur.
Bireyin karar verme, problem çözme gereksinimi karşılayarak gelişimi ve uyumunu sürdürmesiyle kendini gerçekleştirmesine yardımcı olma amaçlanır.
Bireyle yüz yüze kurulan psikolojik yardım ilişkisidir.
Psikolojik danışma hizmetleri diğer rehberlik hizmetleri arasında daha teknik ve mutlaka uzman personel tarafından sunulabilecek hizmetlerden oluşur.
Okullarda, gelişmek, kendini çeşitli yönleriyle tanımak isteyen, çeşitli uyum sorunları olan, karar verme güçlüğü çeken, geleceğe dönük öğrenim, meslek seçme planları bulunan, kişisel ve sosyal problemleri olan, başarısızlık, gerginlik ya da zorlanmalar vb. yaşayan öğrencileri, psikolojik danışma hizmetinden yararlanılabilir.
Öğrencilerin yanı sıra öğretmenler ve veliler öğrencilere dertsek olabilmek için, hem kendi kişisel sorunlarına çözüm bulabilmek ve gelişmek, hem de kendini çeşitli yönleriyle tanımak amacıyla psikolojik danışma hizmetlerinden yararlanabilirler.
Psikolojik danışma alanı kendine özgü kurumsal temelleri olan, çeşitli yaklaşımlara göre farklı yöntem ve teknikleriyle kendine özgü amaç ve ilkeleri, anlayışı, etik kuralları bulunan profesyonel bir alandır.
Psikolojik danışma hizmeti, alanda yetişmiş uzman kişiler, yani, psikolojik danışmanlar tarafından sunulabilir.
Danışan – danışman ilişkisi vardır.
Danışan, yardımı alan kişidir.
Her rehber öğretmen Psikolojik danışmanlık yapamaz.
Klinik psikolojinde farkı; tedavi yoktur danışma hizmetidir.
Hasta ve hastalık terimler yoktur. Bunu ilk ortaya atan Hümanistlik Psikolojisidir yani Rogers’tır.
Psikolojik danışma, ya bir kurama göre ya da ekollere göre yapılmalıdır.
Psikolojik danışma hizmetleri “bireysel” ve “grupla” psikolojik danışma şeklinde sunulabilir.
Grupla yapılan çalışmaların bireylere iletişim, kişiler arası beceriler, empati gibi duygular gelişir.
Birey kendi sorunlarından başka insanları görünce kendisine güvenilirlik artar.
Rehberlik ve psikolojik danışmanın amacını en geniş anlamda tanımı ise; bireyin kendini gerçekleştirmesine yardım etmektir.

Soru Tarzı:

Psikolojik danışma süreci ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

a) Danışan – danışman ilişkisi vardır.

b) Danışan, yardımı alan kişidir.

c) Bireyi tanıma amaçlıdır

d) Her rehber öğretmen Psikolojik danışmanlık yapamaz.

e) Klinik psikolojinde farkı; tedavi yoktur danışma hizmetidir. c

Psikolojik Danışma Hizmetinde Uyulması Gereken İlkeler:

1.Psikolojik danışma demokratik bir anlayışla gerçekleştirilmelidir.

2.Psikolojik danışma herkese açık olmalıdır.

3.Psikolojik danışma bireysel ya da grup halinde gerçekleştirilen bir uygulamadır.

4.Psikolojik danışma sürecinde danışan ile danışılan arasında karşılıklı saygı, güven,içtenlik ve gönüllük olmalıdır.

5.Psikolojik danışma sürecinin uygulandığı ortam psikolojik danışma ortamına uygun olmalıdır. Ayaküstü bir danışmanlık yapılamaz.

6.Psikolojik danışma ve rehberlikte gizlilik esastır.

Psikolojik Danışma Hizmeti Hizmetin Verildiği Birey Sayısına Göre İkiye Ayrılır.

1.Bireysel psikolojik danışma: sadece bir danışanın uzmana başvurarak sorunlarını çözmesi, kendini daha iyi tanıması ve doğru kararlar verebilmesi için yapılan hizmetlerdir.

2.Grupla psikolojik danışma: benzer sorunları paylaşan birden çok insanın aynı anda psikolojik danışma hizmeti almasıyla gerçekleşir.

Grupla psikolojik danışmanın avantajları

1. Paylaşım sağlar

2.Grupla psikolojik danışmada birey kendisini bir gruba ait hissettiği için bireyin ait olma duygusu gelişir.

3..Bireyde empatik bakış açısı gelişir

4..Benzer sorunlara farklı bakış açılarından çözüm önerileri gelir

5. Etkileşim sağlar

Grupla psikolojik danışmanın dezavantajları

1.Bireyin sorunlarını derinlemesine ele almak çok zordur.

2.Psikolojik danışma sürecinin gizliliğini sağlamak çok zordur.

3.Grubun üyelerine eşit miktarda zaman ayırmak kolay değildir.

4.Kimi üyeler grupta kendini açamaz ve pasif kalır.

5.Grup sürecinin yönetilmesi danışman için zordur.

Soru Tarzı:

Aşağıdakilerden hangisi grupla psikolojik danışmanlığın dezavantajlarından sayılamaz?

a) Paylaşım sağlar

b) Bireyin sorunlarını derinlemesine ele almak çok zordur

c) Kimi üyeler grupta kendini açamaz ve pasif kalır.

d) Psikolojik danışma sürecinin gizliliğini sağlamak çok zordur

e) Grup sürecinin yönetilmesi danışman için zordur. a

VI BÖLÜM

PSİKOLOJİK DANIŞMA SÜRECİNDE KULLANILAN BAŞLICA TEKNİKLER

a)Bilgi Verme (Açıklama): Danışmanın süreçte gerekli gördüğü durumlarda danışanın durumu ile ilgili bilgi vermesidir.

b)Koşulsuz Kabul: Danışanın önyargısız, yargılamadan olduğu gibi kabul edilmesi demektir.

c)Onaylama: Psikolojik danışma sürecinde danışmanın danışanın düşüncelerini anladığını belirtecek dönütlerde bulunmasıdır.

d)Soru Sorma: Psikolojik danışma sürecinde danışanın duygu ve düşüncelerini öğrenmek amacıyla ona yöneltilen sorulardır.

E)İçtenlik Ve Samimiyet: Psikolojik danışma sürecinde danışan danışmana güvenmeli ve onun samimiyetine inanmalıdır.

F)Farkındalık Kazandırma: Psikolojik danışma sürecinde danışanın kendi duygu ve düşüncelerini olduğu gibi kabul etmesi güçlü ve zayıf yönlerini tanıması amacıyla yapılan hizmettir.

G) Tutarlılık: Etkili bir psikolojik danışma sürecin olması için danışanla danışman arasında güven ortamı olması lazım. Güven ortamının oluşması içinse danışmanın tutarlı davranması gerekmektedir.

H) Empatik İletişim: Psikolojik danışma sürecinde danışmanın olaylara kendini danışanın yerine koyarak onun gözünden bakması ve onun düşüncelerini anlayarak ona iletmesidir.

I) Kendini Açma: Psikolojik danışma sürecinde danışmanın kendi yaşantısından örnekler vererek kendini açmasıdır.

İ) Yorumlama: Psikolojik danışma sürecinde danışmanın danışanın ifade ettiği duygu ve düşünceler arasında ilişki kurarak danışanın tutumlarına açıklık getirmesidir

J) Destekleme: Danışanın sorunlarını çözebileceği konusunda kendine güvenmesini sağlamak amacıyla yapılan hizmettir.

K) Cesaretlendirme: Psikolojik danışma sürecinde danışmanın danışana yetersizlik hissinden kurtarıp kendine güvenmesini sağlamaktır.

L) Yüzleştirme: Psikolojik danışma sürecinde danışanın anlattıklarındaki çelişkileri göstererek onun bunları fark etmesini sağlamaktır.

M) Rapport Kurma: Psikolojik danışma sürecinde danışmanla danışanın samimi ilişkiler kurması ve bu ilişkiyi sürdürmesidir.

N) Şimdi Ve Burada: Danışana yaşadıkları, sorunları ile ilgili o andaki duygu ve düşüncelerini sorma tekniğidir.

o) İçeriğin Vurgulanması: Psikolojik danışma sürecinde danışanın danışma sırasında belirttiği konuya danışmanın tekrardan vurgu yapmasıdır.

Soru Tarzı:

Aşağıdakilerden hangisi rehberlik sürecinde kullanılan bireyi tanıma tekniklerinden biri olamaz?

a) Bilgi Verme (Açıklama):

b) Koşulsuz Kabul

c) Onaylama

d) Soru Sorma

e) Çapraz sorgulama e

BAŞLICA PSİKOLOJİK DANIŞMA KURAMLARI

1.Psikoanalitik Danışma Kuramı:

Temsilcileri: Freud

Davranış sorunlarının nedeni bilinçdışıdır. Cinsel ve saldırgan güdülerden kaynaklanır. Bu yüzden bilinçdışı analiz edilmelidir. Yöntem ise serbest çağrışım yöntemidir. Rüya analizi.

2.Davranışçı Danışma Kuramı:

Temsilcileri: Pavlov, Watson, Skinner

Bireyin öğrenme yaşantılarına odaklanılır. Eğer bir takım sorunlar var ise bu yanlış öğrenmelerden kaynaklamaktadır. Temelinde bireye yeni öğrenme yaşantıları sunulmalıdır. Birey daha olumlu davranmayı öğrenebilir.

3.Bilişsel Davranış Kuramı:

Temsilcileri: Beck

Danışma sürecinde asıl amaç danışanın geliştirdiği olumsuz düşüncelere ulaşmak ve bundan sonrada olumsuz düşünceleri değiştirmektir. Danışanın benliğini yıkıcı bilişsel süreçleri tanıması ve bunlardan kurtulması diğer bir hedeftir.

4.Hümanist Danışma Kuramı:

Temsilcileri: Rogers, Maslow

Danışandan hız alan yaklaşımdır diğer adı. Danışman yönlendirici değildir. Sadece danışanın kendini gerçekleştirmesine yardımcı olmasını belirtmişlerdir. Yol gösterme yapmaz aktif dinleme yapar. Neden sorusu sorulmaz.

5.Varoluşçu Danışma Kuramı:

Temsilcileri: Kaan, Frankl

Kuramın temel kavramı var oluştur. İnsan kendi sorumluluğunu üstlenebildiği ölçüde özgür olabilir. Bu yaklaşımda danışman en çok yaşanmakta olan gün üzerinde durmaktadır.

6.Gestalt Danışma Kuramı:

Temsilcileri: Wertheimmer, Köhler, Koffka

İnsan davranışlarını bir bütün olarak ele alan kuramdır. Ruh sağlığının özünde farklı kişilik özelliklerine rağmen bir bütün olan insan organizmasının dengesi yer alır. Bu denge bozulduğu zaman psikolojik sorunlar ortaya çıkar.

7.Akılcı Duygusal Danışma Kuramı:

Temsilcileri: Ellis

Bilişsel akımdan etkilenmiş. Akıla çok önem vermektedir. Duygularını mantık yürütür. Kişiyi açık bir şekilde yönlendirilir.

8.Fenomenolojik Danışma Kuramı:

Temsilcileri: Kelly, Combs

Bu yaklaşımda bireyin iç dünyasına inip davranışları onun bakış açısını baz alarak yorumlamak gerekir. Algıları ile fenomonolojik benliği arasında uyumsuzluk olan birey kendi içinde çatışma yaşar.

Soru Tarzı:

“Temsilcileri: Wertheimmer, Köhler, Koffka İnsan davranışlarını bir bütün olarak ele alan kuramdır. Ruh sağlığının özünde farklı kişilik özelliklerine rağmen bir bütün olan insan organizmasının dengesi yer alır. Bu denge bozulduğu zaman psikolojik sorunlar ortaya çıkar.”

Görüşlerini savunan kuram aşağıdakilerden hangisidir?

a) Fenomenolojik Danışma Kuramı

b) Akılcı Duygusal Danışma Kuramı

c) Gestalt Danışma Kuramı

d) Varoluşçu Danışma Kuramı

e) Hümanist Danışma Kuramı c

2.Bilgi Toplama Ve Yayma Hizmeti

Öğrencinin gereksinim duyduğu her türlü bilgiyi, onun yararlanmasına sunmak için yapılan çalışmalardır. Eğitim sürecinin öğretim boyutu ile çok yakından ilişkilidir. Bilgi toplama ve yayma hizmetleri kapsamında;

Ø Okul içi programlar, seçmeli dersler, ders ya da sınıf geçme koşulları,

Ø Üst öğretim kurumları ve programlar hakkında ayrıntılı bilgiler,

Ø Sosyal, kültürel ve eğitsel kollar,

Ø Meslekler ve iş, mesleklerin gerektirdiği ilgi, yetenek ve kişilik özellikleri, kaybolan ve gelişen meslekler, mesleğe giriş koşulları, çalışma, meslekte yükselme, iş güvencesi, ücret sosyal statü, emeklilik vb.

Ø Yurt içi ve yurt dışı öğrenim ve istihdam olanakları, hakkında doğru, eksiksiz ve güncel bilgiler toplanmakta, bilgiler tasnif edilmekte ve öğrencilerin yararlanması için sunulmaktadır.

Soru Tarzı:

Yöneltme ve yerleştirme hizmetleri arsında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

a) Psikolojik sorunlara çare bulma

b) Kendisini bütünlüğü içinde tanımasına,

c) Meslek gelişimine ilişkin davranışları kazanmasına,

d) Kararlar vermesine ve geleceğini planlamasına yönelik bilimsel hizmetleri, süreklilik içinde öğrenciye vermek için,

e) Düzenlenen etkinliklerin tümü olarak tanımlanmıştır a

3.Yöneltme Ve Yerleştirme Hizmeti

MEB tarafından yönlendirme, “temelde öğrencinin eğitim süreci içinde bireysel ve toplumsal ihtiyaçlar çerçevesinde yönelmesine yardımcı olmak,
Kendisini bütünlüğü içinde tanımasına,
Meslek gelişimine ilişkin davranışları kazanmasına,
Kararlar vermesine ve geleceğini planlamasına yönelik bilimsel hizmetleri, süreklilik içinde öğrenciye vermek için,
Düzenlenen etkinliklerin tümü olarak tanımlanmıştır.
Yerleştirme hizmetleri ilgileri, yetenekleri, kişilik özellikleri, başarı düzeyleri ve gereksinimleri doğrultusunda, okul içi programlara, üst okullara ve mesleklere yönlendirilen öğrencilerin buralara yerleştirilmesi için gerekli olan yardım çalışmalarını kapsar.
Öğrencilerin okul içinde bir program, ders kurs ya da bölüm; bir eğitsel kol, sosyal ve kültürel etkinliğe; yarı zamanlı ya da yaşam boyu sürecek bir işe yerleştirilmeleriyle ilgili çalışmalar, yerleştirme hizmetleri kapsamında yer almaktadır.

4.İzleme Ve Değerlendirme Hizmeti

Herhangi bir rehberlik hizmeti verdikten sonra sonuçlarını takip etmektir.
Rehberliğin kendisine bir dönüt niteliği taşır.
Böylece rehberlik hizmetinin sağlıklı yapılıp yapılmadığı kontrol edilir.
İzleme hizmetlerinin amacı; psikolojik danışma ve rehberlik hizmeti alan öğrencilerin yeni ortamlarına nasıl bir uyum gösterdiklerini, gelişim durumlarını, yaptıkları tercihleri yerleştirme hizmetlerinin yerindeliği hakkında bilgi edinmek için sunulan, psikolojik danışma ve rehberlik hizmetinin değerlendirilmesine yönelik veri toplamaktır.

Soru Tarzı:

Oryantasyon hizmetleri için hangisini söyleyemeyiz?

a) Öğrencilerin okula uyumunu kolaylaştırmaktır

b) Öğrenciyi tanımaktır

c) Sürekli bir hizmettir.

d) Salt dönem başında yapılmaz

e) Okulu ve işleyişi tanıtmaktır b

5.Oryantasyon(Alıştırma) Hizmeti

Oryantasyon çalışmalarım amacı, öğrencilerin okula uyumunu kolaylaştırmaktır.
Oryantasyon hizmetleri; eğitim kurumlarında, okula yeni gelen öğrencileri, katıldıkları yeni ortama alıştırmak, okulun kuralları, işleyişi, olanakları hakkında bilgi vermek ve böylece okula uyumlarını kolaylaştırmak amacıyla yapılan çalışmaları kapsar.
Sürekli bir hizmettir.
Salt dönem başında yapılmaz.

6.Bireyi Tanıma Hizmeti

En temel amacı bireyin kendisini tanımasına yardımcı olmaktır.
Hem testler hem de test dışı teknikler uygulanır.
Bireyi tüm yönleriyle tanımak avantajlıdır. Bireyi tanıma kavramı, bireyin kendisini yine kendisinin tanıması; ayrıca bireyi bir başkasının tanıması olmak üzere iki boyutlu vurgulanmaktadır.
Bireyi tanımanın asıl amacı, onun kendisini tanımasına, kendisinin başkalarından olan farklılıklarını görmesine yardım etmektir.
Kendisini çeşitli yönleriyle tanıyan birey doğru, gerçekçi kararlar verebilir.
Öğrencileri çeşitli yönleriyle tanımak amacıyla ilgili envanterleri, yetenek ve başarı testleri, kişilik test ve envanterleri gibi test tekniklerinin yanı sıra, gözlem, görüşme, otobiyografi, sosyometri, bil – kim, sosyodrama, psikodrama, derecelendirme ölçekleri, anket, arzu listeleri, problem tarama testleri gibi test dışı çeşitli tekniklerden yararlanılmaktadır.
Öğrencilere okul rehberlik hizmetlerinde sunulması gereken birinci hizmet alanıdır.

Soru Tarzı:

Bireyi tanıma hizmetlerini gerçekleştirirken aşağıdakilerden hangisinden yararlanılmaz?

a) Envanterler

b) Sosyodrama

c) Derecelendirme ölçekleri

d) Anket

e) Akran gruplarının bilgileri e

VII. BÖLÜM

TEST TEKNİKLERİ

Testlerin genel olarak amaçları bireysel farklılıkları ve bireyin bulunduğu grupla benzer ve farklı yönlerini ortaya çıkarmaktır. Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinde ise testler şu açmalarla kullanılmaktadır:

1.Yordama

2.Sebebi ortaya çıkarma

3.İhtiyaçları saptama

4.Değerlendirme

5.Araştırma

6.Rehberlik hizmetlerini öğrenciye tanıtmak

NOT: Rehberlik ve psikolojik danışmada kullanılacak testlerin geçerli aynı zamanda güvenilir ve kullanılışlı olması gerekir.

Soru Tarzı:

Aşağıdakilerden hangisi psikolojik ve rehberlikte test uygulamanın amaçlan arasındadır?

a) Yordama

b) .Sebebi ortaya çıkarma

c) İhtiyaçları saptama

d) Değerlendirme

e) Hepsi e

Kullanılan Başlıca Test Teknikleri

A.Yeterlilik Testleri

1.Başarı Testleri:

Başarı testleri eğitim öğretim sürecinde yapılan faaliyetlerin sonuçlarının öğrenilmesi amacıyla belirli bir ünite ya da ders için hazırlanmış testleridir.

Başarı testleri standart başarı testleri ve öğretmen yapımı testler olmak üzere ikiye ayrılır.

Standart başarı testleri belirli bir konu ya da ünite temel alınarak hazırlanmış, bireyin öğrenme çevresini ve içinde bulunduğu özel koşulları dikkate almayan standart testlerdir.
Öğretmen yapımı başarı testleri ise öğrenme çevresini, öğrencileri ve öğrencilerin öğrendiği kadarını ölçme amacıyla öğretmenler tarafından hazırlanmış testlerdir.

2.Yetenek Testleri:

Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinde bireyi tanımada onun bilinmesi gereken en önemli yönü yetenekleridir.
Bireyin yeteneklerini tanımasına yardım eden yetenek testleri bir kimsenin eğitiminden ne derece yararlanabileceği hakkında yordama yapmaya da yardım ederler.
Böylece bireyler kendilerini programlara, mesleklere daha kolay yöneltilebilirler. Ancak yetenek testleri uygulanırken çok dikkatli olma gerekmektedir.
Çünkü yetenek testleri daha çok dile dayanan testleridir ve sosyo ekonomik düzeyi düşük olan öğrenciler dezavantajlı duruma düşebilmektedir. (Selçuk,1999,f.bacanlı, z.cihangir2004)

B.Davranış Testleri

1.İlgi Envanterleri:

· Okullarda ve sanayide kullanılan, bireylerin isabetli seçimler yapmalarına yardımcı araçlardır.

· Okullarda rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinde daha çok eğitsel ve mesleki yöneltmelerde kullanılmaktadır

· Çünkü bireylerin ilgi alanlarına uygun bir mesleği seçtikleri zaman, meslekte başarılı ve işlerinde memnun olacaklarına, böylece de işlerinde ve yaşamlarında mutlu ve uyumlu kişiler olacaklarına inanılmaktadır(özgüven,1999, f.bacanlı, z.cihangir2004)

2.Kişilik Testleri:

· Psikolojik danışmada ortaya çıkan iki soruya cevap vermek için kişilik testlerinden yararlanılabilir.

· Bunlardan birincisi, danışanın, psikolojik danışma yardımı almasını gerektirecek bir kişilik bozukluğu olup olmadığı, ikincisi ise, danışanın girmek istediği mesleğe uygun kişilik örüntüsüne sahip olup olmadığıdır.

· Bu tür testleri yeterli deneyimleri olan psikolojik danışmanların uygulaması, öğretmenlerin bu tür uygulamalar yapmaması gerekmektedir.(özgüven,1999;Selçuk,1999; f.bacanlı, z.cihangir2004)

3.Tutum Ölçekleri:

· Tutum ölçekleri bir kimsenin herhangi bir olaya, eşyaya vs. ne derece önem verdiğini o durumuma ilişkin ne düşünceler taşıdığını saptamaya yarayan test araçlarıdır.

Soru Tarzı:

“Okullarda ve sanayide kullanılan, bireylerin isabetli seçimler yapmalarına yardımcı araçlardır. Okullarda rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinde daha çok eğitsel ve mesleki yöneltmelerde kullanılmaktadır. Çünkü bireylerin ilgi alanlarına uygun bir mesleği seçtikleri zaman, meslekte başarılı ve işlerinde memnun olacaklarına, böylece de işlerinde ve yaşamlarında mutlu ve uyumlu kişiler olacaklarına inanılmaktadır”

Yukarıdaki bilgiler Rehberlik hizmetinde kullanılan ölçeklerden hangisi ile ilgilidir?

f) Tutum Ölçekleri

g) Kişilik Testleri

h) İlgi Envanterleri

i) Otobioğrafi

j) Özgeçmiş c

TEST DIŞI TEKNİKLER

Test dışı teknikler diğer insanların birey hakkındaki düşünceleri ile bireyin kendisi hakkındaki düşüncelerinin tasviri olarak ortaya çıkan teknikleridir. Test dışı teknikler şunlardır:

A.Gözlem Ve Gözleme Dayalı Teknikler

1.Gözlem: olgular arasındaki ilişkilerin kurulması, denencelerin sınanması ve elde edilen bilgilerden yeni bilgiler üretilmesi gibi süreçlerin temelini oluşturmaktadır. Rehberlik ve psikolojik danışma ortamında gözlem genel olarak bireylerin değişik ortamlarda çeşitli davranışları hakkında onları gözetleme yoluyla bilgi toplama tekniğidir.(Selçuk,1999; f.bacanlı, z.cihangir2004)

Gözlem tekniği ikiye ayrılır. Bunlar:

Sistematik gözlem: Ortam yapılandırılmıştır. Gözlemin aşamaları belirlenir.

Sistemsiz gözlem: Ortama müdahale yoktur

2. Anekdot(Olay Kaydı): herhangi bir öğrencinin belli bir ortamda, özgül bir davranışının ayrıntılı olarak betimlenmesidir. anekdotların gözlenen olayla ilgili objektif betimlemelere dayalı olması gerekmektedir. Çünkü anekdotlar doğal koşullarda ortaya çıkan gerçek davranışları yansıttığı ölçüde yararlı olurlar.(Selçuk,1999; f.bacanlı, z.cihangir2004)

3. Gözlem Listesi: gözlem listeleri, gözlemcinin dikkatini gözlenebilir, davranışlara yöneltmek amacıyla hazırlanan ve gözlemlerin kaydedilmesine dayalı olan araçlardır.

4. Derecelendirme Ölçekleri: Bireylerin çeşitli davranış özellikleri hakkında bazen, her zaman gibi seçeneklerin yer aldığı sonuçlarının sayısal verilere dönüştürüldüğü tekniktir.

5.Zaman Cetveli: Öğrencinin zamanını neye harcadığını ve zamanı kullanma konusundaki alışkanlıklarını ortaya çıkararak buna ilişkin öğrencinin duygu ve düşünlerini belirtmesine dayanan tekniktir.

Soru Tarzı:

“Herhangi bir öğrencinin belli bir ortamda, özgül bir davranışının ayrıntılı olarak betimlenmesidir. anekdotların gözlenen olayla ilgili objektif betimlemelere dayalı olması gerekmektedir. Çünkü anekdotlar doğal koşullarda ortaya çıkan gerçek davranışları yansıttığı ölçüde yararlı olurlar”

Yukarıdaki bilgiler Rehberlik hizmetinde kullanılan tekniklerden hangisi ile ilgilidir

k) Zaman Cetveli

l) Anekdot(Olay Kaydı )

m) Derecelendirme Ölçekleri

n) Gözlem Listesi

o) Gözlem b

B.Sosyometrik Teknikler:

1.Sosyometri: Bir grubun üyeleri arasındaki etkileşim örüntüsünü saptamak amacıyla kullanılan tekniktir. Bu teknikle grup üyelerinin hangi durumlarda kimleri tercih ettiği saptanmaya çalışılmaktadır. Bu açılardan yararlı bir teknik olmakla birlikte, bu sosyal ilişkilerin arkasındaki nedenler, değerler ve tutumlar hakkında fazla bir ipucu vermemektedir.(kepçeoğlu,1995;yeşilyaprak,2000; f.bacanlı, z.cihangir2004)

2. Kimdir Bu? Tekniği: Öğrencilerin birbirleri hakkındaki kanaatlerini öğrenmekte kullanılabilecek bir tür test dışı tekniktir. bu teknik her bir öğrencinin arkadaşları tarafından nasıl görüldüğünü anlamasına yardımcı olan bir tekniktir. bu yolla elde edilen bilgilerin öğrenciyle paylaşılması onun kendini daha doğru değerlendirmesine yardımcı olur (kuzgun,1995; f.bacanlı, z.cihangir2004)

Bu tekniğe örnek olarak şu sorular sorulabilir: sınıfın en çalışkan öğrencisi kimdir? Sınıfta en yaramaz kimdir?

3.Kime Göre Ben Neyim: Bu teknikle birey hem başkalarının kendisi hakkındaki düşüncelerini öğrenmiş olur hem de kendisi hakkındaki kendi düşüncelerini sorgulamış olur.

Anket Sorusu Hazırlanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler Şunlardır:

Açık, anlaşılır olmalıdır.

Sorular soru sayısı ve kullanılan dil hedef grubun özelliklerine uyun olmalıdır.

Her sorunun sorulma amacı farklı olmalı ve sorular farklı özellikleri ölçmelidir

Bireyleri yönlendirici, önyargıya dayalı sorulara yer verilmemelidir

Soru Tarzı:

“ Tarama listeleri bireyin günlük yaşamda sürekli karşılaşabilmesi muhtemel sorunları saptamaya yarayan testleridir. Bireyin bedensel gelişimi, değerleri, tutumları, ihtiyaçları, üzüntüleri gibi alanlardaki sorunları bu teknikle ortaya çıkarılabilir. Bu listedeki soru sayısı fazla olmamalıdır. Çünkü öğrenciler listeyi uzun bulup okumak istemeyebilirler.”

Yukarıdaki bilgiler Rehberlik hizmetinde kullanılan kendini ifade etmeye dayalı tekniklerden hangisine aittir?

p) Görüşme

q) Anket

r) Problem Tarama Listesi

s) Otobiyografi

t) Kimdir bu? c

C.Kendini İfade Etmeye Dayalı Teknikler:

1.Görüşme: İki veya daha fazla kişinin bir araya gelerek karşılıklı kurdukları sözlü veya sözsüz etkileşimdir. Bu teknik genel olarak bilgi toplama ya da bilgi verme, teşhis, psikolojik yardım sağlama gibi amaçlar için kullanılır.

2. Önceden belirlenmiş bir konuda birden fazla kişinin görüşlerini tutum ve duygularını saptamak amacıyla düzenlenen soru listesidir.

3.Otobiyografi: Bireyin kendisi hakkındaki bilgileri yine kendisinin yazılı olarak serbestçe rapor etmesidir. Otobiyografi bireyin şimdiki nitelik ve davranışlarının geçmiş yaşantıları ile bağlantılı olduğu sayıtlısına dayanmaktadır. Kişinin duygularını, çatışmalarını, beklentilerini, davranışlarının arkasındaki temel gereksinimlerini, doyurulmamış isteklerini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Oldukça sübjektif bir bilgi toplama yoludur ve bu nedenle yorumlanması zordur(kepçeoğlu,1994,kuzun,1995; f.bacanlı, z.cihangir2004)

4.Problem Tarama Listesi: Problem tarama listeleri bireyin günlük yaşamda sürekli karşılaşabilmesi muhtemel sorunları saptamaya yarayan testleridir. Bireyin bedensel gelişimi, değerleri, tutumları, ihtiyaçları, üzüntüleri gibi alanlardaki sorunları bu teknikle ortaya çıkarılabilir. Problem tarama listesindeki soru sayısı fazla olmamalıdır. Çünkü öğrenciler listeyi uzun bulup okumak istemeyebilirler.

Soru Tarzı:

“Oyunlar sayesinde çocuklar kendilerini ifade etmenin yanı sıra kendini tanımış olurlar. Aynı zamanda oyun vasıtasıyla çocukları istendik yönde sosyalleştirme de mümkün olmaktadır. Oyun terapisi ile önceden hazırlanmış oyun ortamında çocukların davranışları gözlemlenebilir, Bu yöntemde çocuk hem eğlenmiş hem de sosyalleşmiş olur”

Yukarıdaki bilgiler Rehberlik hizmetinde kullanılan tekniklerden hangisi ile ilgilidir?

u) Oyun Terapisi

v) Psikodrama

w) Sosyodrama

x) Veli Konferansı

y) Arzu Listesi: a

D.Drama Ve Oyun Teknikleri:

1.Oyun Terapisi: Oyunlar sayesinde çocuklar kendilerini ifade etmenin yanı sıra kendini tanımış olurlar. Aynı zamanda oyun vasıtasıyla çocukları istendik yönde sosyalleştirme de mümkün olmaktadır. Oyun terapisi ile önceden hazırlanmış oyun ortamında çocukların davranışları gözlemlenebilir.

2.Psikodrama: Psikodrama tekniği ile birey korkularını, çatışmalarını, duygu ve düşüncelerini oyun içerisinde rol alarak sergiler. Bu teknik moreno tarafından gözlem ve tedavi tekniği olarak geliştirilmiştir.

3.Sosyodrama: Bir Grup bireyin sosyal yaşamda karşılaşabilecekleri bir olayı spontan bir şekilde gerçek yaşamdaki gibi davranarak oynaması tekniğidir. Bu tekniğin önemli faydaları şunlardır:

--Birey bu teknik sayesinde empatik bakış açısı kazanır

--Sosyal sorunlarla ilgili farklı bakış açıları geliştirilmiş olur

Soru Tarzı:

“ Bu yöntem ile bireye kendi sorunlarıyla ilgili olan kaynaklar önerilir ve bu kaynakları okuyan birey hem kendi sorununu daha iyi idrak eder hem de sorununun çözüm yolları ile ilgili bilgi sahibi olmuş olur”

Yukarıdaki bilgiler Rehberlik hizmetinde kullanılan tekniklerden hangisi ile ilgilidir?

a) Ev Ziyaretleri

b) Sosyodrama

c) Psikodrama

d) Bibliyoterapi

e) Vak’a İncelemesi d

E.Kullanılan Diğer Teknikler

1. Ev Ziyaretleri: Ev ziyaretleri vasıtasıyla çocuğun aile ortamı hakkında ilk elden izlenimler elde edilmiş olmaktadır. bu ziyaretler sırasında evin fiziksel durumu, çocuğun ders çalışma olanakları, anne babanın çocuğa karşı tutumu gibi önemli bilgiler elde edilmiş olmaktadır.

2.Bibliyoterapi: Bu yöntem ile bireye kendi sorunlarıyla ilgili olan kaynaklar önerilir ve bu kaynakları okuyan birey hem kendi sorununu daha iyi idrak eder hem de sorununun çözüm yolları ile ilgili bilgi sahibi olmuş olur.

3.Vak’a İncelemesi (Olay İncelemesi): Bu yöntem ile bireyin tüm yönleri detaylı bir şekilde incelenir. Genellikle sağlık ve davranış bilimlerinde kullanılan bir tekniktir. Vaka incelemesi ile bireyin sorununun gerçek nedenleri tespit edilip gerekli çözüm planları oluşturulur.

4.Veli Konferansı: Velinin çocuğu hakkında görüşmek üzere danışanla bir araya gelip genel bir değerlendirme yapması tekniğidir. Bu teknikle çocuğun özel ihtiyaçları, problemleri ve davranışları tanımlanıp gerekli tedbirler alınır.

5.Arzu Listesi: Çocuğun kendisini anlatmasına dayalı bir tekniktir. Bu teknikle çocuk ihtiyaçlarını, arzularını, sıkıntılarını, hayallerini ifade etme olanağı bulur.”sihirli bir değneğin olsa ilk olarak ne yapardın” gibi açık uçlu bir soru arzu listesi sorusuna örnek olarak gösterilebilir.

Soru Tarzı:

Toplu Dosya

Bazı tekniklerle bireyler hakkında toplanan bilgilerin düzenli bir şekilde özetlenerek kaydedildiği dosyalardır. bu dosyaların kimisi herkes tarafından görülebilirken kimisi ise gizlidir. toplu dosyalarda şunlar bulunur:

Ø Özlük bilgileri(adı- soyadı, cinsiyet, boy, kilo vs.)

Ø Bireysel genel bilgiler(anne babanın eğitimi gelir düzeyi vs.)

Ø Kişisel bilgiler(standart test sonuçları, öğretmen kurulunun öğrenciye önerileri)

Ø Kişilik özelliklerine ilişkin bilgiler(psikolojik inceleme ya da psikiyatrik muayene sonuçları vs.)

Soru Tarzı:

Toplu dosya içerisinde aşağıdakilerden hangisi olmaz?

z) Özlük bilgileri

aa) Bireysel genel bilgiler

bb) Okul akademik başarı ortalaması sonuçları

cc) Kişisel bilgiler

dd) Kişilik özelliklerine ilişkin bilgiler

Dolaylı Olarak Öğrenciye Sunulan Hizmetler

1.Müşavirlik(Konsültasyon) Hizmeti:

Müşavirlik hizmetlerinin amacı, okuldaki yönetici ve öğretmenlerin, daha yeterli ve ortak bir rehberlik anlayışına sahip olmalarını, okulun tüm olanaklarını bu anlayışa uygun olarak kullanmalarını sağlamaktır.

Müşavirlik hizmetleri, doğrudan öğrencilere dönük olmayan, ancak, okul yönetici öğretmenlerini, rehberlik hizmetleri konusunda bilgilendirip ve yönlendirerek rehberlik hizmetlerinin etkililiğini artırmaya yardım eden bir hizmettir.

Rehberlik hizmetlerinin etkinliğini artırmaktır, öğrenciyi dolaylı yoldan etkiler.

Okullarda müşavirlik hizmetleri kapsamında şu çalışmalar yapılabilir:

Ø Sınıfların, öğrenme ve ruh sağlığı açısından uygun ortamlar haline getirilmeleri ve öğretmenlerin, sınıftaki rehberlik uygulamalarına katılmaları için, öğretmenlerle yardımlaşmak. Sınıf öğretmenleri ve eğitsel kol öğretmenleriyle işbirliği yapmak.

Ø Öğrencilerini çeşitli yönlerden tanımak amacıyla çeşitli teknikleri kullanmak ve sonuçlarından yararlanmak isteyen öğretmenlere yardım etmek.

Ø Okul rehberlik programını hazırlama ve uygulamada, okul yöneticisi ve öğretmenleriyle yardımlaşmak.

Ø Okulda düzenlenen çeşitli toplantılarda psikolojik danışma v rehberlik hizmetleri hakkında yönetici ve öğretmenlere bilgi vermek, rehberlik hizmetlerinden yararlanma yollarını açıklamak.

Ø Okul eğitim programının, öğrencilerin ilgi, gereksinim ve gelişim özelliklerine uygun hala getirmesi;

Ø okulun olanaklarının rehberlik hizmetleri kapsamında daha rasyonel olarak kullanılmasında yönetici ve öğretmenlerle işbirliği yapmak.

Ø Rehberlikle ilgili olarak hazırlanmış her türlü yazılı, basılı dokümanları, yönetici ve öğretmenlerle paylaşmak.

Ø Yönetici ve öğretmenlerin okumaları gereken yazılı dokümanları rehberlikle ilgili tüm personele sunmak.

Soru Tarzı:

Okullardaki müşavirlik hizmeti kapsamında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

a) Sınıfların, öğrenme ve ruh sağlığı açısından uygun ortamlar haline getirilmeleri ve öğretmenlerin

b) Okul rehberlik programını hazırlama ve uygulamada, okul yöneticisi ve öğretmenleriyle yardımlaşmak.

c) Ülkemizde yürütülen rehberlik hizmeti hakkında bilgi vermek

d) Okulun olanaklarının rehberlik hizmetleri kapsamında daha rasyonel olarak kullanılmasında yönetici ve öğretmenlerle işbirliği yapmak

e) Yönetici ve öğretmenlerin okumaları gereken yazılı dokümanları rehberlikle ilgili tüm personele sunmak c

2.Araştırma Ve Geliştirme Hizmeti:

Okullarda uygulanan psikolojik danışma ve rehberlik programlarının her yıl geliştirilip yenilenmesi gerekir.
Bu programları geliştirme ve yenileme ancak araştırma ve değerlendirme çalışmalarıyla sağlanabilir.
Öğrencilerin ilgi, gereksinim ve gelişim durumlarıyla çevresel olanak ve koşullar konusunda araştırma inceleme ve değerlendirme çalışmalarının yapılması gerekir.
Psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin gerçekçi ve etkili olup olmadığı, rehberlik hizmetlerini sunmaya nereden ve nasıl başlanacağı, araştırma ve incelemelere dayalı sayısal veriler ve kanıtlar kullanılarak değerlendirebilir.
Okullarda yapılabilecek araştırma, inceleme ve değerlendirme konuları şöyle sıralanabilir:
Öğrencilerin mesleki ilgi, yetenek ve kişilik özellikleri, benlik algısı, temel gereksinimleri, uyum sorunları, problemleriyle sosyal ilişkileri ve sosyal destek sistemlerinin incelenmesi.
Öğrencilerin öğrenim başarılarıyla yeteneklerinin karşılaştırılması, başarıyı etkileyen etmenlerin belirlenmesi ve öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin saptanması.
Okulun özelliklerinin, sahip olduğu koşul ve olanakların incelenmesi.
Psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri kapsamında kullanılacak çeşitli test ve test dışı ölçme araçlarının geliştirilmesi ve bu araçların geçerlik ve güvenirlik çalışmalarının yapılması.
Öğrencilerin seçebilecekleri program, okul ve mesleklerin incelenmesi; kaybolan, gelişen ve yeni ortaya çıkan mesleklerle mesleklere göre yurt içi ve yurt dışı istihdam olanak ve koşullarının araştırılması.
Psikolojik danışma ve rehberlik alanındaki bilimsel gelişmelerin yapılan araştırmaların izlenmesi ve incelenmesi.

3. Okul Rehberlik Programını Hazırlamak: Okullarda her eğitim öğretim yılı başında öğrencilerin ilgilerine, ihtiyaçlarına göre gelişim özellikleri göz önüne alınarak rehberlik programı hazırlanmaktadır.

Okul rehberlik programını hazırlamak okul rehberlik servisindeki PDR uzmanlarının görevidir. Programı hazırlatmak ve onaylayarak göndermek ise okul müdürünün görevidir.

Soru Tarzı:

İletişimin öğeleriyle ilgili hangi seçenek yanlıştır?

a) Gönderici:.

b) Süreç

c) İleti.

d) Kanal:

e) Dönüt b

VIII. BÖLÜM

REHBERLİK HİZMETLERİNDE İLETİŞİM, ÖĞRETMEN TUTUMLARI VE DAVRANIŞLARI

İletişim:

karşılıklı bilgi alışverişi amacına yönelik bütün etkinliklerdir. İletişim en az iki katılımcının, en az bir yönde bilgi geçişi yapması temeline dayanır. Eğitimde iletişim öğretmen ve öğrenci arasındaki ilişkileri kapsamaktadır.

İletişimin Öğeleri Şunlardır:

1- Gönderici: İletiyi hazırlayan, gönderen kişi.

2- Alıcı: İletinin gönderildiği kişi.

3- İleti: Gönderilmek istenen bilgi, duygu ve düşüncelerdir.

4- Kanal: İletinin göndericiden alıcıya ulaştığı yol, araç.

5- Dönüt(geri bildirim): İletideki amacın yerine getirilmesidir.

İki tür iletişim vardır:

Sözlü iletişim: Sözcüklerle yapılan iletişim türüdür. Ses tonu, vurgulamalar, telaffuz sözlü iletişimin öğeleridir.

Sözsüz iletişim: Jestler, mimikler, göz teması, beden duruşu gibi hareketler sözsüz iletişimin öğelerini oluşturur.

Soru Tarzı:

Rehberlik Hizmetlerinde Öğretmen Tutum Ve Davranışları ile ilgili söylenenlerden hangisi yanlıştır?

ee) Etkin Dinleme

ff) Çocukta özgüveni geliştirme

gg) Ben Dili Kullanma

hh) Sen dili kullanma

ii) Kendisini ifade etmesine olanak vermek

Dinleme de ikiye ayrılır.

Bunlar:

1.Edilgin Dinleme: Öğrenci konuşurken onu sesiz bir şekilde sözlerini kesmeden dinleme şeklidir. Bu sayede öğrenci daha fazla paylaşımda bulunmak isteyecektir.

2.Etkin Dinleme: Bu dinleme türünde öğretmen öğrenciyi hem dikkatlice dinlemeli hem de öğrencinin anlaşıldığını hissettiren tepkiler vermesi gerekmektedir. Etkin dinleme aynı zamanda empatik dinleme becerisidir. Empatik dinleme de öğretmen kendisini öğrencinin yerine koyarak olaylara onun bakış açısıyla bakar.

Rehberlik Hizmetlerinde Öğretmen Tutum Ve Davranışları

Öğretmen öğrenci iletişimde öğretmenin samimi, şeffaf, yapıcı davranması sağlıklı bir iletişimin önemli unsurlarıdır. Öğretmenin kaçınması gereken davranışlar ise öğrenciyi yargılamak, eleştirmek, öğrenciye gözdağı vermektir. Tüm öğretmenlerin etkili bir iletişim için şu noktalara dikkat etmesi gerekmektedir:

1.Çocukta özgüveni geliştirme.

2.Uygun eğitim- öğretim ortamı oluşturmak.

3. Öğrenciyi empatik olarak dinlemek.

4.Öğrenciyi cesaretlendirmek

5.Kendisini ifade etmesine olanak vermek

6.Bireysel farklılıklara saygı göstermek

7.Velilerle işbirliği içinde olmak

8.Kendini geliştirecek etkinliklere yer vermek

Ben Dili Kullanma: Öğrencinin davranışları karşısında öğretmenin duygularını öğrencisiyle paylaşmasıdır. Ben dili suçlamaktan ziyade öğretmenin duygularını ifade ettiği için iletişim üzerinde olumlu etkisi vardır.

Örneğin: “ödevlerini yapmadığın için çok üzüldüm”

Özsaygı Geliştirici Dil: Öğretmenin öğrenciyi aşağılamadan, onun o onurunu kırmadan onda olumlu bir kimlik oluşturmak amacıyla öğrencinin belli özelliklerini betimlerken özen göstermesidir.

Örneğin: Kilo almış öğrencisine “şişkolaşmışsın” yerine “toplu olmuşsun” denilebilir.

Özsaygı: bireyin kendini değerlendirmesi ve kendisinden, yaşantısından memnun olup olmama durumunda oluşan öznel bir olgudur.

Benlik: bireyin kendini değerlendirerek kendi kimliğinin farkına varmasıdır. İdeal benlik, bireyin olmak istediği kimlik türüdür.

Soru Tarzı:

Özsaygısı yüksek olan bireylerin özellikleri yüksek olan bireylerin özellikleri ile ilgili hangisi doğrudur?

a) Sorumluluklarının bilincindedirler.

b) Güvenilirdir.

c) Kendine güvenir.

d) Etkili iletişim becerilerine sahiptir

e) Hepsi e

Özsaygısı Yüksek Olan Bireylerin Özellikleri:

1. Sorumluluklarının bilincindedirler.

2. Güvenilirdir.

3. Kendine güvenir.

4. Etkili iletişim becerilerine sahiptir

Özsaygısı Düşük Olan Bireylerin Özellikleri:

1. Düşük performans gösterirler.

2. Sosyal becerileri gelişmemiştir.

3. Bağımlı kişilik özellikleri gösterirler.

4. Kendine güvenmezler.

Öğretmenler Özsaygıyı Yükseltmek İçin Şunları Yapabilir:

1. Öncelikle rahat, özgür bir sınıf ortamı yaratmalıdır.

2. Öğrencilerine empatik bakış açısıyla yaklaşmalıdır.

3. Öğrenciyi aşağılamamalı, özsaygısını geliştirici dil kullanmalıdır.

4. Doğal, içten, samimi olmalı.

5. Öğrencilerini iyi tanımalı ve onlara isimleriyle hitap etmelidir.

Problem Çözme Ve Karar Verme

İnsanlar yaşamın büyük bölümünde problemlerle karşılaşır ve bunları çözmek için türlü yol denerler. Bu deneme sürecinde hem problem çözme davranışı kazanır hem de karar verme özelliğine sahip olur. Öğretmen öğrencilerinin karşılaştıkları problemleri daha kolay çözebilmeleri amacıyla şu basamakları özümlemelerini sağlayabilir:

1.Hedeflerin belirlenmesi

2.Hedeflere ulaşmak için alternatif yolların belirlenmesi

3.Hangi yolun sağlıklı olduğunu belirlemek için bilgilerin toplanması

4.Toplanan bilgilerle en uygun yolun belirlenmesi ve uygulamaya konulması

5.Seçilen yolun amaca ulaşıp ulaşmada işe yararlığının değerlendirilmesi

6.Amaca ulaşılamadı ise 4. basamağa dönerek yeni bir yol bulunması

Soru Tarzı:

Rehberlik sürecinde problem çözme ile ilgili hangi işlem sırası yanlıştır?

a) Hedeflerin belirlenmesi

b) Hedeflere ulaşmak için en kestirme yolun belirlenmesi

c) Hangi yolun sağlıklı olduğunu belirlemek için bilgilerin toplanması

d) Toplanan bilgilerle en uygun yolun belirlenmesi ve uygulamaya konulması

e) Seçilen yolun amaca ulaşıp ulaşmada işe yararlığının değerlendirilmesi b

Sınıfta İstenmeyen Davranışların Önlenmesi

Öğretmen öğrencilerde istenmeyen davranışların oluşmasını önlemek için şu yöntemleri kullanabilir:

1. İstenmeyen davranışı görmezden gelme

2. İstenmeyen davranışları sergileyen öğrencilere sınıf içinde sorumluluk verme

3. İstenmeyen davranış gösteren çocukların masasına hafifçe dokunma, çocukla göz göze gelme, değişik yüz ifadesi kullanma

4. İstendik davranış gösteren çocukları ödüllendirme.

5. İstenmeyen davranışın ortaya çıkmasını sağlayan uyarıcıları ortamdan çıkarma.

6. İstenmeyen davranışı öğrenci bıkıncaya kadar yaptırma.

7. Aile ve diğer öğretmenlerle görüşme.

8. Rehberlik servisiyle uyum içinde çalışma.

Soru Tarzı:

Sınıf içi istenmeyen davranışların önlenmesi ile ilgili yaklaşımlardan hangisi yanlıştır?

a) İstenmeyen davranışları sergileyen öğrencilere sınıf içinde sorumluluk verme

b) İstenmeyen davranış gösteren çocukların masasına hafifçe dokunarak gözdağı verme

c) İstendik davranış gösteren çocukları ödüllendirme.

d) İstenmeyen davranışın ortaya çıkmasını sağlayan uyarıcıları ortamdan çıkarma

e) İstenmeyen davranışı öğrenci bıkıncaya kadar yaptırma.

Rehberlik Hizmetlerinde Örgütlenme

Ülkemizde rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri merkezde, il düzeyinde ve okulda olmak üzere üç kademede örgütlenmiştir.

Rehberlik hizmetlerinin merkez örgütü milli eğitim bakanlığı içerisindeki “özel eğitim, rehberlik ve danışma hizmetleri genel müdürlüğüdür” dür. Bu merkez örgütünde rehberlik hizmetleri 7 şube olarak örgütlenmiştir.

Rehberlik hizmetlerinin il düzeyindeki örgütlenmesi ise il milli eğitim müdürlüğüne bağlı rehberlik araştırma merkezi (RAM) ile yürütülmektedir. Bunun sonucu olarak ülkemizde her şehirde en az bir RAM vardır.

Rehberlik hizmetlerinin okul düzeyinde örgütlenmesi ise, okul rehberlik örgütü ile sağlanır. Okul rehberlik örgütünün öğeleri şunlardır: okul müdürü, rehberlik hizmetleri yürütme kurulu, okulun müdür yardımcıları, koordinatör rehber öğretmen, okul rehber öğretmeni, sınıf rehber öğretmeni ve diğer öğretmenleridir.

Bakanlık Düzeyinde Merkezi Teşkilat Rehberlik Örgütlenmesi

Soru Tarzı:

Bakanlık düzeyinde rehberlik örgütlenmesi ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

a) Özel hizmetler rehberlik ve danışma hizmetler genel müdürlüğü birimi vardır

b) Özel eğitim daire başkanlığı vardır

c) Orta öğretim ve yaygın eğitim merkezi vardır

d) Hizmet içi eğitim dairesi başkanlığı vardır

e) ölçme araçları şubesi vardır d

İl Düzeyinde Rehberlik Hizmetleri Örgüt Yapısı

İl ve ilçelerde rehberlik hizmetleri valiliğe bağlı olarak milli eğitim müdürlüklerinin sorumluluğunda sürdürülmektedir.
İl düzeyindeki rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin planlanması amacıyla il milli eğitim müdürlüklerince rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri il danışma komisyonu kurulur.
Komisyon eylül ve haziran aylarında milli eğitim müdürü veya görevlendireceği müdür yardımcısı / şube müdürü başkanlığında, RAM müdürü, RAM’ın rehberlik ve psikolojik danışma bölüm başkanı, ilk ve ortaöğretim kurumlarından birer okul müdürü ve üç psikolojik danışmanın üyeliğiyle toplanır.
Komisyonun ana amacı il düzeyinde rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin planlanması, yürütülmesi, değerlendirilmesi çalışmalarını yürütmektedir.
Bakanlık ile il arasındaki haberleşme ve eşgüdümü sağlamak.

Soru Tarzı: Rehberlik hizmetinin işleyişine ilişkin aşağıdakilerden hangisi yanlış olabir?

f) Bakanlık ile il arasındaki haberleşme ve eşgüdümü sağlamak

g) Komisyon eylül ve haziran aylarında milli eğitim müdürü veya görevlendireceği müdür yardımcısı / şube müdürü başkanlığında, toplanır

h) RAM müdürü, RAM’ın rehberlik ve psikolojik danışma bölüm başkanı, ilk ve ortaöğretim kurumlarından birer okul müdürü ve üç psikolojik danışmanın üyeliğiyle toplanır.

i) İşleyişe ilişkin sürekli rapor yazılarak valilik bilgilendirilir

j) Komisyonun ana amacı il düzeyinde rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin planlanması, yürütülmesi, değerlendirilmesi çalışmalarını yürütmektedir. d

Soru Tarzı:

Rehberlik ve araştırma merkezi danışma komisyon üyeleri arsında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

a) RAM müdürü

b) Liselerden seçilmiş bir müdür baş yardımcısı

c) RAM rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri bölüm başkanı.

d) İlköğretim ve ortaöğretimden birer müdür

e) Farklı okullarda rehberlik servisinde çalışan 3 tane PDR uzmanı

İl Milli Eğitim Müdür Yardımcısı Veya Şube Müdürlerinin Görevleri:

1. Bakanlık ile ildeki rehberlik hizmetini sunan kurumlar arasında eşgüdümü sağlamak, evrakları kurumlara ulaştırmak ve sonuçları takip etmek.

2. İldeki rehberlik hizmetlerini yürüten kurumların bütçe işlerini görüşmek, personel ihtiyaçlarını karşılamak.

3. il-ilçe düzeyinde rehberlik ve psikolojik danışma hizmeti sunacak kimselerin atamalarında komisyon üyeliği yapmak ve bu atamalarla ilgili olarak RAM’ ı haberdar etmek.

4. RAM ve ildeki diğer rehberlik kurumlarından gelen yazıları onaylayıp bakanlığa iletmek.

Rehberlik Hizmetleri İl Danışma Komisyonu

Üyeleri:

Başkan:

İl milli eğitim müdürü

Rehberlik hizmetlerinden sorumlu müdür yardımcısı

Ø RAM müdürü

Ø RAM rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri bölüm baş.

Ø İlköğretim ve ortaöğretimden birer müdür

Ø Farklı okullarda rehberlik servisinde çalışan 3 tane PDR uzmanı.

Görevleri:

Eylül ve haziran ayı olmak üzere yılda iki kere toplanır.
Öğretim yılı başında hazırlanmış olan il düzeyindeki rehberlik programını inceler, programı değerlendirir ve rapor şeklinde bakanlığa iletir.
Öğretim yılı sonunda yapılan rehberlik uygulamalarını değerlendirip rapor halinde bakanlığa gönderilmesini sağlar.
İldeki rehberlik faaliyetleri ile ilgili önerileri ve alınan kararları detaylı bir rapor haline getirerek raporun bakanlığa gönderilmesini sağlar.
İldeki rehberlik hizmetlerinin planlanması, yürütülmesi, geliştirilmesi ve kurumlar arası koordinasyonun sağlanması, ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla tavsiyelerde bulunur.

Soru Tarzı:

Aşağıdakilerden hangisi (RAM)’ın görevleri arasında değildir?

a) Okullarda özel eğitime ihtiyacı olan çocukları belirlemek ve gerekli hizmetlerin götürülmesini sağlamak.

b) Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri ile ilgili çeşitli araştırma, geliştirme faaliyetlerinde bulunmak.

c) Velilere rutin psikolojik danışma ve rehberlik hizmeti vermek

d) Okullardaki yöneticilere, öğretmenlere, ailelere, öğrencilere seminerler düzenlemek.

e) Okul düzeyindeki rehberlik psikolojik danışma servislerinin ihtiyaçlarını ve sorunlarını tanımlayıp çözüm için çalışmak c

Rehberlik Araştırma Merkezinin (Ram) Görevleri:

İl veya ilçe düzeyinde rehberlik hizmetlerinin etkili bir şekilde yürütülmesi ve ildeki özel eğitime ihtiyacı olan öğrencilerin tespit edilmesi ve gerekli rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin yürütülmesinden milli eğitim müdürlüğüne karşı RAM sorumludur.

1. Öğrencilere psikolojik testler uygulamak ve sonuçları üzerinde gerekli çalışmaları yapmak.

2. Okul düzeyindeki rehberlik psikolojik danışma servislerinin ihtiyaçlarını ve sorunlarını tanımlayıp çözüm için çalışmak.

3. Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri ile ilgili çeşitli araştırma, geliştirme faaliyetlerinde bulunmak.

4. Okullardaki yöneticilere, öğretmenlere, ailelere, öğrencilere seminerler düzenlemek.

5. Okullarda özel eğitime ihtiyacı olan çocukları belirlemek ve gerekli hizmetlerin götürülmesini sağlamak.

Okul Düzeyinde Rehberlik Ve Psikolojik Danışma Hizmetlerinin Örgütlenmesi

Okuldaki rehberlik ve psikolojik danışma örgütünün başı okul müdürüdür. Okuldaki rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerini yürütmekle sorumlu olan kişi ise psikolojik danışmandır. Okul rehberlik ve psikolojik danışma örgütünün oluşturan öğelerin rehberlik ve psikolojik hizmetlerine ilişkin görevleri milli eğitim bakanlığı tarafından hazırlanan rehberlik ve psikolojik danışma yönetmeliğinde belirtilmiştir.

Soru Tarzı:

Rehberlik hizmetleri bağlamında okul müdürünün görevleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

f) Okul düzeyinde rehberlik hizmetlerinin yürütülmesinde en yetkili kişi müdürdür.

g) Rehberlik hizmetleri okul yürütme kurulunu kurar ve bu kurula başkanlık eder.

h) Okul psikolojik danışma ve rehberlik bürosu için gerekli yer, araç- gereç ve maddi imkânlar sağlamak.

i) Okula gelen müfettişlere okulla ilgili bilgi vermek

j) Okulda belli bir rehberlik anlayışının oluşmasına ve bu anlayışın uygulamaya dönüştürülmesini sağlar.

Okul Müdürünün Görevleri

Okul düzeyinde rehberlik hizmetlerinin yürütülmesinde en yetkili kişi müdürdür.
Rehberlik hizmetleri okul yürütme kurulunu kurar ve bu kurula başkanlık eder.
Okul rehberlik hizmetlerinin yürütülmesiyle ilgili yıllık program hazırlanmasını sağlar ve bu programın uygulanmasını izler.
Eğer okulda birden fazla rehber öğretmen varsa bunlardan birini koordinatör rehber öğretmen olarak atar ve diğer rehber öğretmenler arasında iş bölümü yapar.
Okul rehberlik hizmetleri tarafından hazırlanan rehberlik program ve planlarının tasdik edilmiş bir örneğini ekim ayının ilk haftasında, yılsonu çalışma raporunun tasdikli bir örneğinin de haziran ayının son haftasında merkez başkanlığına gönderilmesini sağlar.
Okulda belli bir rehberlik anlayışının oluşmasına ve bu anlayışın uygulamaya dönüştürülmesini sağlar.
Okul psikolojik danışma ve rehberlik bürosu için gerekli yer, araç- gereç ve maddi imkânlar sağlamak.

Rehberlik Ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yürütme Kurulu

Rehberlik hizmetleri okul yürütme kurulu, okul müdürünün başkanlığında şu üyelerden oluşur:

1.Müdür yardımcıları

2.Rehber öğretmenler

3.Okul müdürünün her sınıf seviyesinden seçeceği iki sınıf öğretmeni

4.Okul müdürünün belirleyeceği disiplin kurulu üyelerinden bir temsilci

5.Okul aile birliğinden görevli bir öğretmen

6.Veli temsilcisi

7.Okul öğrenci temsilcisi

Soru Tarzı:

Okul rehberlik kurulunda aşağıdakilerden hangisi bulunmaz?

k) Müdür yardımcıları

l) Rehber öğretmenler

m) Muhtar

n) Okul müdürünün her sınıf seviyesinden seçeceği iki sınıf öğretmeni

o) Okul müdürünün belirleyeceği disiplin kurulu üyelerinden bir temsilci

Rehberlik Ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yürütme Kurulunun Görevleri:

· Yıllık Rehberlik Ve Psikolojik Danışma Programını İnceler Ve Uygulanması İçin Gerekli Önlemleri Alır.

· Rehberlik Hizmetlerinin Yürütülmesinde Okulun Her Türlü İmkanlarının Kullanılmasına Yardımcı Olur.

· Öğretim Yılı İçinde Öğrenci-Yönetim, Öğrenci- Öğretmen, Öğrenci- Psikolojik Danışman Arasındaki İlişkilerde Göz Önünde Bulundurulması Gereken Esasları Tespit Eder, Öğrenciler Ve Velilerle Yapılacak Toplantıları Planlar.

· Okul Rehberlik Hizmetlerinin Yürütülmesi Sırasında Ortaya Çıkan Diğer Sorunları İnceler Ve Gerekli Önlemleri Alır.

Soru Tarzı:

Aşağıdakilerden hangisi psikolojik danışmanın görevleri arasında değildir?

a)Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerine ilişkin öğrenci gelişim dosyalarını ve diğer gerekli kayıtları tutar, yazışmaları düzenler, istenen raporları hazırlar.

b)Sınıf rehber öğretmenlerine, ailelere, ve okulun diğer personeline yönelik toplantı, konferans, panel gibi uygulamalar yapar.

c)Bilgi verme, yerleştirme, izleme, oryantasyon, araştırma ve değerlendirme hizmetlerini yerine getirir.

d)Ders yılının sona ermesinden itibaren çalışmaları değerlendirir, sonuçları ve gerekli bilgileri içeren bir rapor düzenler

e) Görüştüğü kişiyle ilgili bilgileri diğer öğretmenlere de anlatmak e

Müdür Yardımcısının Görevleri:

a.sorumlu olduğu sınıflardaki öğrencilere ilişkin sorunları ve bu öğrencilerle ilgili gerekli bilgi ve belgeleri rehberlik servisine iletir.

b.rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri yürütme komisyonu toplantılarına katılır.

c.okul müdürünün vereceği rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleriyle ilgili diğer görevleri yerine getirir.

Koordinatör Psikolojik Danışmanın Görevleri:

A.Rehberlik ve psikolojik danışma servisi ile okul yönetimi arasındaki koordinasyonu sağlar.

B.Rehberlik ve psikolojik danışma servisinin hazırladığı okulun rehberlik programlarını ve çalışma raporlarını onaylamak ve birer örneğini rehberlik ve araştırma merkezine göndermek üzere okul müdürüne iletir.

C.Uygulanan rehberlik programları, yapılacak olan rehberlik etkinliklerine ilişkin olarak öğretmenler kuruluna bilgi verir.

D.Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri etkinliklerine katılır.

Psikolojik Danışmanın Görevleri:

B. Okulun rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri programını sınıf düzeylerine, okulu türüne ve öğrencilerin ihtiyaçlarına göre hazırlar.

C. Rehberlik programının uygulanmasında sınıf rehber öğretmenlerine rehberlik etmek

D. Öğrencileri tanımak amacıyla çeşitli testler uygulamak ve bu bilgileri(özel bilgiler hariç) öğrenci, öğretmen ve velilerle paylaşmak.

E. Meslek seçimi, kişisel- sosyal problemler, okulla ilgili problemler, aileyle ilgili problemler üzerinde öğrencilerle psikolojik danışma yapmak.

F. Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerine ilişkin öğrenci gelişim dosyalarını ve diğer gerekli kayıtları tutar, yazışmaları düzenler, istenen raporları hazırlar.

G. Sınıf rehber öğretmenlerine, ailelere, ve okulun diğer personeline yönelik toplantı, konferans, panel gibi uygulamalar yapar.

H. Bilgi verme, yerleştirme, izleme, oryantasyon, araştırma ve değerlendirme hizmetlerini yerine getirir.

İ. Ders yılının sona ermesinden itibaren çalışmaları değerlendirir, sonuçları ve gerekli bilgileri içeren bir rapor düzenler.

Soru Tarzı:

Aşağıdakilerden hangisi sınıf rehber öğretmenin görevleri arasında sayılmaz?

a)Sınıftaki öğrencilerin öğrenci gelişim dosyalarını tutar ve rehberlik servisiyle işbirliği içinde çalışır.

b)Rehber öğretmenle işbirliği yaparak seçmeli ders, bölüm, okul, iş ve meslek seçimlerinde öğrencilere yardım eder.

c)Öğrencilerin eğitsel kol çalışmalarına katılmasını sağlar.

d)Sınıfıyla ilgili çalışmalarını, ihtiyaç ve önerilerini belirten bir raporu ders yılı sonunda rehberlik ve psikolojik danışma servisine iletir.

e) Okulla ilgili konularda velileri aydınlatır e

Sınıf Rehber Öğretmeninin Görevleri:

Okul rehberlik hizmetleri yönergesine göre okuldaki rehberlik hizmetlerinin sınıf düzeyinde yürütülmesi sınıf rehber öğretmenine verilmiştir. sınıf rehber öğretmeni ilköğretim birinci kademede sınıf öğretmeniyken ilköğretim ikinci kademede ve ortaöğretimde branş öğretmenleridir.

Rehberlik hizmetleri bürosu tarafından verilen yıllık rehberlik programı çerçevesinde kendi sınıfı için yıllık çalışma planı hazırlar.
Sorumlu olduğu sınıfla ilgili çalışmalarda, işbirliği yaptığı rehber öğretmene her türlü yardımda bulunur.
Sınıftaki öğrencilerin öğrenci gelişim dosyalarını tutar ve rehberlik servisiyle işbirliği içinde çalışır.
Rehber öğretmenle işbirliği yaparak seçmeli ders, bölüm, okul, iş ve meslek seçimlerinde öğrencilere yardım eder.
Öğrencilerin eğitsel kol çalışmalarına katılmasını sağlar.
Sınıfıyla ilgili çalışmalarını, ihtiyaç ve önerilerini belirten bir raporu ders yılı sonunda rehberlik ve psikolojik danışma servisine iletir.
Öğrencilerin ruh sağlığını koruyucu ve geliştirici faaliyetlerde bulunur.
H. Okul müdürünün vereceği rehberlik hizmeti ile ilgili diğer görevleri yapar.
I.sorun yaşayan öğrencilerle görüşür ve gerekirse rehberlik ve psikolojik danışma servisi, öğrenci velisi ve okul idaresiyle işbirliğine geçer.

Diğer Öğretmenlerin Görevleri:

Öğrencilere okuldaki psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinden yararlanma yollarını açıklamak.
sınıf düzeyinde sunduğu rehberlik hizmetlerinde okul psikolojik danışmanı ile işbirliği yapmak.
Okul psikolojik danışmanının yaptığı tüm etkinlikleri desteklemenin yanı sıra rehberlik etkinlikleri için sınıfında zaman ve ortam ayarlamak.
Sınıfta, öğrencilerin ruh sağlığını koruyucu ve geliştirici bir ortam yaratmak.
derslerde öğrencilerin kişilik özelliklerini tanımalarına güçlü ve zayıf oldukları yönlerini anlamalarına ve kendilerini geliştirebilmelerine imkan verecek etkinlikler sunmak.
Sınav sonuçlarından öğrencilerin başarılarını değerlendirmekle birlikte onların kişisel ihtiyaçlarını ve engellenmelerini görebilmeleri yönünde de yararlanmak.
Uyum sorunları yaşayan öğrencileri saptamak ve onları okul psikolojik danışmanından yardım almaları yönünde cesaretlendirmek.
Derslerinde öğrencilerin meslekleri, iş dünyasını tanımalarına, iş ve çalışma yaşamına karşı olumlu tutum geliştirebilmelerine yardımcı olmak.
Derslerinde öğrencilerin günlük yaşamlarında gereksinim duyacakları sosyal becerileri kazanmalarına yardımcı olmak.
Okul müdürünün rehberlik hizmetleriyle ilgili verdiği tüm görevleri yapmak.

Soru Tarzı:

Aşağıdakilerden hangisi öğretmenleri görevleri arsında sayılır?

a) Öğrencilere okuldaki psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinden yararlanma yollarını açıklamak.

b) sınıf düzeyinde sunduğu rehberlik hizmetlerinde okul psikolojik danışmanı ile işbirliği yapmak.

c) Okul psikolojik danışmanının yaptığı tüm etkinlikleri desteklemenin yanı sıra rehberlik etkinlikleri için sınıfında zaman ve ortam ayarlamak.

d) Derslerinde öğrencilerin günlük yaşamlarında gereksinim duyacakları sosyal becerileri kazanmalarına yardımcı olmak.

e) Hepsi e

2005 KPSS

73Aşağıdakilerden hangisi 573 sayılı Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye göre, illerde ve ihtiyaç duyulan ilçelerde Milli Eğitim Müdürlüklerine bağlı olarak açılan Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinin Görevlerinden biri olamaz?

a) Aile rehberliğine yönelik çalışmalar yapmak

b) Özel eğitim gereksinimi olan çocuklara yönelik rehberlik hizmetlerini geliştirmek

c) Özel eğitim gereksinimi olan çocukları tespit etmek

d) Rehberlik ve Araştırma Merkezleri’yle ilgili istatistikleri tutmak ve sonuçları değerlendirmek

e) Rehber öğretmenlerin stajyerlik programlarını hazırlamak, geliştirmek ve stajyerliklerini kaldırmak

74-Aşağıdaki görüşlerden hangisi, öğrencilerin meslek gelişimine yardım etmek isteyen bir öğretmenin sahip olabileceği çağdaş mesleki rehberlik anlayışına uygun olmaz?

a) Meslek gelişimi bir süreçtir

b) Her öğrenci tek ve benzersizdir.

c) Öğrenciler sosyal cinsiyet rollerine uygun mesleklere yönlendirilmelidir.

d) Her mesleğin gerektirdiği değişik kişilik özellikleri bulunmaktadır.

e) Her meslek alanı ve düzeyi ne olursa olsun değerlidir

75-Rehberlik ve psikolojik danışmada “bireyin kendisini gerçekleştirme gücüne güven” ilkesine uygun olan anlayış aşağıdakilerden hangisidir

a) Zeki ve başarılı kişiler kendini gerçekleştirmede başarılı olurlar.

b) Bireyin sorunlarının nasıl çözüleceğine uzman kişiler karar verirler

c) Bazı bireyler, yönlendirilmedikleri takdirde yanlış karar verirler

d) Her birey doğuştan gizil güçlerini geliştirme eğilimine sahiptir

e) Öğrencinin seçeceği mesleğe veli ve öğretmenler karar vermelidir.

76-Rehberliğin temel işlevlerinden olmayan seçenek aşağıdakilerden hangisidir

Sınıflandırma

Önleme

Düzeltme

Yönlendirme

Geliştirme

77-77-Aşırı koruyucu bir tutum gösteren bir öğretmen bunun sonucunda öğrencilerde daha fazla onay ve yönlendirme beklentisi oluşturmaktadır.

Bu durum aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir?

Ait olma

Bağımlılık

Özdeşleşin

Etkileşim

Paylaşma

78-Rehberlik tanımlarında vurgulanan ortak öğelerden biri sayılamayacak seçenek aşağıdakilerden hangisidir?

Rehberlik ekip çalışması gerektirir

Rehberlik hizmetleri öğrencinin gelişimini ve uyumunu sağlar.

Rehberlik bir süreçtir

Rehberlik uzman kişiler tarafından yapılır

Rehberliğin temelinde öğüt verme vardır.

79-“Akran danışmanlığı”nın tanımı aşağıdakilerden hangisidir?

Okul danışmanların çözemediği sorunlara çözüm arayan kişi

Öğretmen sorunlarının çözümüyle ilgilenen kişi

Alt sınıftaki öğrencilere yardımcı olmak için seçilmiş üst sınıf öğrencisi

Okul yönetiminin sorunlarının çözümüyle ilgilenen kişi

Öğretmen-öğrenci-yönetici arasındaki sorunlara çözüm arayan kişi

80-Aşağıdaki seçeneklerden hangisi öğrenci kişilik hizmetlerinin amaçlarından biri değildir?

Öğrenciler arasındaki ilişkileri geliştirmek

Öğrencilerin kişisel gelişim gereksinimlerini karşılamak

Eğitim ve öğretimi bireyselleştirmek

Bireysel farklılıkları ortadan kaldırmak

Eğitimin verimini ve kalitesini yükseltmek

81-Aşağıdakilerden hangisi doğrudan doğruya öğrenciye yönelik rehberlik hizmetlerinden biridir?

Çevre ile ilişkiler

Konsültasyon

Araştırma

Değerlendirme

Psikolojik danışma

82-Psikolojik danışmada, aşağıdakilerden hangisi danışman ile danışan arasındaki ilişkide bulunması gerekli şartlardan biri değildir?

Dinleme

Anlayış

Değerlendirme

Güven

İçtenlik

83-Aşağıdaki özelliklerden hangisi Rogers’a göre, öğrenci-öğretmen ilişkilerinin sağlıklı olmasını engelleyicidir?

Öğrenciye şefkat gösterme

Öğrenciye saygı duyma

Öğrenciyi koşulsuz kabul etme

Öğrenci üzerinde tam bir otorite kurma

Öğrenciye karşı dürüst olma

84-Aşağıdakilerden hangisi gelişimsel rehberlik anlayışına göre rehberliğin bir özelliği olamaz?

Sadece problemi olan öğrencilere yönelik hizmet verme

Öğrencilerin eğitimden en üst düzeyde yararlanmalarını hedefleme

Öğrencilerin tüm kapasitelerin geliştirmeye yönelik düzenlemeler yapma

Öğretimin tüm kademelerini kapsama

Koruyucu ve geliştirici bir yaklaşım gösterme

85-Aşağıdakilerden hangisi rehber öğretmenin (okul psikolojik danışmanın) görevlerinden biri değildir?

Bireysel ve grupla psikolojik danışma yapmak

Okulun rehberlik ve psikolojik danışma programını hazırlamak

Rehberlik programının uygulanmasında sınıf rehber öğretmenlerine rehberlik etmek

Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri komisyonuna başkanlık etmek

Uzmanlık gerektiren uygulamalar için rehberlik derslerine girmek

86- Bir ilköğretim okulunda çalışan Ayşe öğretmen eşinden boşanmak üzeredir.

Sınıftaki öğrencilerden biri olan Ali’nin anne-babasının boşanacağını öğrenen Ayşe öğretmen, aşağıdakilerden hangisini Ali’ye söylerse, kendi sorununu yansıtmamış olur?

Bütün hata babandadır.

Annen kim bilir ne kadar üzülüyordur

Yazık! Olan çocuklara oluyor

Baban sizi yüz üstümü bırakacak?

Bu kararla ilgili ne hissediyorsun?

87-Aşağıdaki hizmetlerden hangisi özgüveni düşük bir öğrenciye, özgüvenini yükseltmek için öncelikli olarak sunulabilir?

Bilgi verme

Psikolojik danışma

İzleme ve değerlendirme

Müşavirlik (konsültasyon)

Oryantasyon (duruma alışma)

88-Aşağıdaki öğretmen ifadelerinden hangisi kendini açmaya (self-disclosure) örnektir?

Yıl sonu geldi, şimdi tatil ve eğlence zamanı

Sınavda dikkatli olun, çok zor sorular soracam

Öğrenciyken yıl sonunda bende sizin gibi hissederdim

Her şeye karşı bu kadar ilgisiz olmanıza anlam veremiyorum

Bu ödevler yapılacak. Hiçbir bahane istemem.

89- Ahmet öğretmen, sınıfta öğrencilerine yapmaları gerekenler konusunda çok fazla öğüt vermektedir.

Bu davranış öğrenciler üzerinde nasıl bir etki yaratır

Kendilerini yetersiz ve bağımlı hissederler

Kendilerine güvenildiğini hissederler

Problemlerini kolaylıkla çözmeyi öğrenirler

Öğretmenlerini disiplinli bulup benimserler.

Kendilerini dışlanmış ve yalnız hissederler.

90-Aşağıdakilerden hangisi, bir okuldaki rehber öğretmenin (psikolojik danışmanın) sosyometri uyguladıktan sonra oluşturduğu sosyogramdaki bilgilerden yararlanarak yanıtlayacağı sorulardan biri değildir?

Gruptan dışlanmış öğrenciler kimlerdir?

Gruptaki sevilmeyen öğrencilerin sevilmeme nedenleri nelerdir?

Grupta kaç tane lider bulunmaktadır?

Grubun en sevilen öğrencileri kimlerdir?

Grupta kümeleşme ve klikleşmeler var mıdır?

1a 2c 3d 4a 5b 6e 7c 8d 9e 10c 11d 12a 13d 14e 15b 16c 17a 18b

KPSS/1-EB-CÖ/2006

Diğer sayfaya geçiniz.

KPSS.2006:. Okul rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleriyle ilgili yıllık program ve yürütme planının hazırlanmasını sağlamak ve uygulanmasını izlemek, aşağıdakilerden hangisinin görevidir?

A) Okul müdürü

B) Müdür yardımcısı

C) Koordinatör psikolojik danışman

D) Psikolojik danışman

E) Sınıf rehber öğretmeni a

KPSS.2006: Aşağıdakilerden hangisi okul psikolojik danışmanı için uygun bir yaklaşım değildir?

A) Danışana seçeceği mesleği empoze etmek

B) Danışanın içinde yaşadığı ortama uyum sağlamasına destek olmak

C) Danışanın sosyal ilişkilerini geliştirmesine yardım etmek

D) Danışanın kendini gerçekleştirme potansiyeline inanmak

E) Danışanın zayıf ve güçlü yönlerini fark etmesini sağlamak a

KPSS.2006:

Aşağıdakilerden hangisi rehberliğin ilköğretim düzeyindeki öğrencilerde geliştirmeyi amaçladığı

özelliklerden biri değildir?

A) Yeterlik duygusu

B) Yüksek not alma

C) Sorumluluk duygusu

D) Sosyal beceriler

E) Psikolojik sağlamlık b

KPSS.2006:

İlköğretim ve ortaöğretimde sunulan rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri aşağıdakilerin hangisinde farklılık göstermez?

A) Uygulanan rehberlik ve psikolojik danışma teknikleri

B) Hizmetlerin dayandığı gelişimsel özellikler

C) Kullanılan ölçme araçları

D) Yapılan etkinlikler

E) Benimsenen ilkeler e

KPSS.2006:

Aşağıdakilerden hangisi davranışçı yaklaşımın temel görüşlerinden biri değildir?

A) Bütün davranışlar öğrenilmiştir.

B) İnsan davranışları çevresel uyarıcılar tarafından başlatılır.

C) İnsan davranışlarını anlamak için gözlenemeyen etkenleri incelemek yersizdir.

D) Davranışların mekanizmasını anladıktan sonra onları kontrol etmek mümkündür.

E) Her insan, doğuştan kendini gerçekleştirme gizil gücüyle dünyaya gelir. e

KPSS.2006:

Hümanistik yaklaşımı benimsemiş ve empatik dil kullanan bir öğretmenin çok çalıştığı halde sınavda

başarısız olan bir öğrencisine aşağıdakilerden hangisini söylemesi beklenir?

A) Bir dahaki sefere daha dikkatli olmalısın.

B) Olan olmuş, boş yere üzülmenin bir faydası yok.

C) Çok çalıştığından emin olduğun için üzgünsün.

D) Keşke biraz daha dikkatli davransaydın.

E) Nasılsa başka sınavlar da var. c

KPSS.2006:

Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin en genel amacı bireyin kendini gerçekleştirmesine yardım

etmektir. Kendini gerçekleştirme ise bireyin tüm gizil gücünü kullanabilmesi, verimli ve mutlu olması anlamına

gelmektedir.

Kendini gerçekleştirmede başarılı olmuş bir bireyde,

I. giriştiği tüm işlerde başarılı olma,

II. insanlarla ve yaşadığı çevreyle ilgili olma,

III. daima mutlu olma,

IV. zamanını iyi kullanma,

V. geçmişten çok geleceğe dönük olma

özelliklerinden hangilerinin bulunması beklenir?

A) I, II, IV B) I, IV, V C) II, III, V

D) II, IV, V E) III, IV, V d

KPSS.2006:

Aşağıdakilerden hangisi, öğrencilere verilen

psikolojik yardımların etkililiğini artırmak üzere yönetici, öğretmen ve velilerle yürütülen rehberlik

hizmetidir?

A) Çevreyle ilişkiler

B) Müşavirlik (konsültasyon)

C) İzleme

D) Oryantasyon

E) Psikolojik danışma b

KPSS.2006:

Dersleri dinlemeyen ve devamlı arkadaşlarıyla konuşan Ali’ye öğretmenin gösterebileceği aşağıdaki

davranışlardan hangisi rehberlik anlayışına uygun olur?

A) Ali’yi disiplin kuruluna bildirmek

B) Sınıftaki diğer öğrencilerin Ali’yle konuşmasını yasaklamak

C) Ali’yi okul idaresine şikâyet etmek

D) Okulun psikolojik danışmanıyla, Ali için ne yapılabileceğini görüşmek

E) Derste her konuştuğunda Ali’ye ceza vermek d

KPSS.2006:

Eren, lise son sınıfta okuyan başarılı bir öğrencidir. İlgi duyduğu meslekler hakkında bazı bilgiler edinmiştir,

ancak hangi mesleği seçmek istediğinden emin olamamakta ve kararsızlık yaşamaktadır. Örneğin, bir gün doktor olmaya karar vermekte, bir süre sonra vazgeçip mimar olmayı düşünmektedir.

Buna göre, Eren’e sağlanması gereken rehberlik hizmeti aşağıdakilerden hangisidir?

A) Mesleki danışma

B) Eğitsel rehberlik

C) Bilgi verme

D) Oryantasyon

E) Müşavirlik (konsültasyon) a

KPSS.2006:

Yeteneklerinin altında ve üstünde başarı gösteren öğrencileri belirlemek aşağıdaki rehberlik servislerinden hangisinin görevidir?

A) Mesleki rehberlik

B) Eğitsel rehberlik

C) Grup rehberliği

D) Kişisel rehberlik

E) Psikolojik rehberlik b

KPSS.2006:

Bireyin öz saygı duygularındaki eksikliğin, aşağıdakilerden en çok hangisinin sonucu olarak ortaya

çıkması beklenir?

A) Benlik tasarımının olumsuz gelişimi

B) Çevresel faktörlerin hızlı değişimi

C) Zihinsel gelişimin yetersiz olması

D) Fiziksel gelişimin hızlı olması

E) Aile içi ilişkilerin güçlü olması a

KPSS.2006:

Bireyi çok yönlü olarak geliştirmeye dayanan psikolojik danışma ve rehberlik sürecinin öğrenci

açısından anlamı aşağıdakilerden hangisi olabilir?

A) Çevresiyle iş birliği kurma

B) Toplum beklentilerine cevap verme

C) Kendini anlama ve değerlendirme

D) Hedefleri yükseltme

E) Kişisel sınırlarını zorlama c

KPSS.2006:

. Aşağıdakilerden hangisi rehberlik anlayışının temelini oluşturan ilkelerden biri değildir?

A) Öğrenci merkezlilik

B) Profesyonellik

C) Kurum amaç ve ihtiyaçlarına uygunluk

D) Gönüllülük

E) Koruyuculuk e

KPSS.2008:

Farklı alanlardan mezun olmuş öğretmenler rehberlik ve psikolojik danışmanlık eğitimi almadıkları hâlde

okulların rehberlik servislerinde görevlendirilebilmektedirler.

Bu türden görevlendirmelerle rehberlik servislerinde çalışan öğretmenlerin hangi problem alanında

etkili olarak hizmet vermesi mümkün değildir?

A) Eğitsel B) Mesleki

C) Kişisel D) Yönlendirici

E) Önleyici c

. KPSS.2008:

Bir okul rehber öğretmeni (psikolojik danışman), aşağıdaki davranışlardan hangisini gösterirse,

psikolojik danışma ve rehberliğin temel ilkelerinden olan “gizlilik” ilkesini ihlal etmemiş olur?

A) Etkili bir öğretim ortamı sağlanması amacıyla öğrencilerin kişisel gelişim dosyalarındaki özel bilgileri okuldaki öğretmenlerle paylaşmak

B) Sınıf rehber öğretmenine, öğrencisini daha iyi tanıyabilmesi için öğrenciyle sürdürdüğü psikolojik danışma oturumlarının içeriğine ilişkin bilgi vermek

C) Uyarıcı madde kullanan öğrencileri önceden bilgilendirerek, durumlarına ilişkin ailelerine haber vermek

D) Şiddete karşı önlem alınması amacıyla mağdur öğrencilerin yazdıkları otobiyografileri müdüre göstermek

E) Güvenlerini zedelememek için hiçbir koşulda öğrencilere ait özel bilgileri başkalarıyla paylaşmamak c

. KPSS.2008:

Sınıf rehber öğretmeni öğrencileri arasındaki sosyal uzaklıkları saptamak amacıyla, sınıfına sosyometri

tekniği uygulamıştır ve sonuçlarını sosyogram üzerinde göstermiştir. Sosyogramda kızları “daire”, erkekleri

“üçgen” kullanarak ifade etmiş ve şekillerin içine öğrenci isimlerinin baş harflerini yazmıştır. Ayrıca en çok birbirini seçen öğrencilerini “düz”, 2. ve 3. düzey ilişkileri “kesikli çizgiler” kullanarak göstermiş, öğrencilerin seçimlerini belirtmek için “okların yönlerinden” yararlanmıştır.

Bu sosyograma ilişkin,

I. Sınıfta ikili ilişkiler bulunmaktadır.

II. Sınıftaki en iyi arkadaşlık C ve H öğrencileri arasındadır.

III. Sınıfta klikler yoktur.

IV. D, lider bir öğrencidir.

V. Cinsiyete bağlı gruplaşmalar gözlenmektedir.

yorumlarından hangilerini yapması durumunda, sınıf rehber öğretmeni öğrencileri arasındaki ilişkileri

doğru tanımlamış olur?

A) I, III, IV B) I, IV, V C) II, III, IV

D) II, III, V E) III, IV, V a

KPSS.2008:

. Gözlemlerin kayıt edilmesi için kullanılan araçlardan biri derecelendirme ölçekleridir. Gözlemciler derecelendirme ölçekleriyle gözledikleri kişinin, ölçekte bulunan davranışları gösterme sıklığını kayıt ederler.

Gözlem amacıyla derecelendirme ölçeklerinin hazırlanıp

kullanılmasında,

I. Gözlenen özelliklerin sayısı sınırlı tutulmalıdır.

II. Gözlemci gözlem sonuçlarını kimseyle paylaşmayacağı konusunda önceden gözlenene güvence

vermelidir.

III. Aynı davranış birden çok kişi tarafından gözlenmelidir.

IV. Gözlenen davranışlar açığa vurulmayan duyguları ortaya çıkarmaya yönelik olmalıdır.

V. Aynı davranış birden fazla gözlenmelidir.

ifadelerinden hangileri dikkate alınmalıdır?

A) I, II, IV B) I, II, V C) I, III, V

D) II, III, IV E) III, IV, V c

KPSS.2008:

. Bülent Öğretmen son dersinde öğrencileriyle birlikte dersle ilgili bir değerlendirme yapmıştır.

Bu değerlendirme sırasında, Bülent Öğretmen aşağıdaki ifadelerden hangisini söylerse, kendisini

“ben diliyle” ifade etmiş olur?

A) Demek ki, bu dönem dersin sizlere katkı getirdiğini düşünüyorsunuz, sözlerinizden bu sonuca vardım.

B) Önemli olan benim ne düşündüğüm değil, sizin ne düşündüğünüz, değil mi…

C) Benim öğrenciliğim döneminde öğretmenlerimizi böyle eleştirmeye hiç cesaret edemezdik, sizler çok şanslısınız.

D) Benim verdiğim bilgileri ve bu derste kazandığınız deneyimleri kullanırsanız başarılı olursunuz.

E) Ders içeriğini çok geniş tuttuğum için yaptığınız eleştiriler karşısında haksızlığa uğradım, hayal

kırıklığı yaşıyorum. e

. KPSS.2008:

Aşağıdakilerden hangisi rehberlik tekniklerinin uygulanmasında, dikkat edilmesi gereken ilkeler

arasında yer almaz?

A) Öğrenci hakkında bilgi toplamak için birden fazla teknik uygulamak

B) Elde edilen genel sonuçları, öğrencilerin isimleri saklı tutularak okul yönetimiyle paylaşmak

C) Test sonuçlarını öğrencilere hemen iletmek yerine hazır olmalarını beklemek

D) Sonuçları kullanılmayacak testleri uygulamaktan kaçınmak

E) Öğrenci ve okulun ihtiyaçlarına uygun olarak psikolojik testler üzerinde değişiklikler yapmak e

. KPSS.2008:

İkinci sınıf öğretmeni Damla Hanım’ın Ali isminde aşırı hareketli, dikkatini uzun süre yoğunlaştıramayan bir

öğrencisi bulunmaktadır. Damla Hanım okul rehber öğretmeninden (psikolojik danışman) yardım ister. Rehber öğretmen, Ali’de “dikkat eksikliği – hiperaktivite” davranış problemi olabileceğinden kuşkulanır. Damla Öğretmen’den, Ali’yi sınıfta, pencereden uzak ve tahtaya yakın bir yerde oturtmasını, ödevlerini yaptırırken sıklıkla ara vermesini ister. Bu önerilere uyan Damla Öğretmen bir süre sonra Ali’nin daha iyi öğrendiğini ve dikkatinin de daha az dağıldığını fark eder.

Damla Öğretmen’in sınıfında gerçekleştirdiği çalışmalar

rehberliğin hangi işleviyle ilgilidir?

A) Duruma alışma B) Krize müdahale

C) Tamamlayıcı D) Önleyici

E) Ayarlayıcı c

. KPSS.2008:

Okul zorbalığı; bir ya da birden çok öğrencinin kendilerinden daha güçsüz öğrencileri (kurban) kasıtlı ve

sürekli olarak rahatsız ettiği ve kurbanın kendisini koruyamayacak durumda olduğu bir istismar türüdür.

Bir öğrencisinin zorbalığa maruz kaldığını fark eden bir sınıf rehber öğretmeninin aşağıda belirtilen davranışlardan hangisini yapması, sorunun rehberlik anlayışına uygun şekilde çözümüne yardımcı

olur?

A) Zorba ve kurban öğrencilerin zorbalığa ilişkin tutum ve inanışlarının ne olduğunu belirlemek

B) Öğrencilerin zorbalık içeren davranışları fark etmelerini sağlamak ve zorbalıkla baş edebilmek için belirlenmiş kuralları uygulamak

C) Kendini denetleme stratejileri, kişiler arası sorun ve çatışma çözme becerileri gibi konularda öğrencilere

verilecek eğitimleri planlamak

D) Çeşitli testler ve test dışı teknikler kullanarak sorunun kaynağını saptamak ve çözümünde okul rehber öğretmeni (psikolojik danışman) ve velilerden yardım almak

E) Zorbalığı büyüme çağı davranışı olarak değerlendirmek ve bir süre sonra kendiliğinden ortadan

kalkacağından, pekiştirmemek için zorbalık davranışlarını görmezlikten gelmek b

. KPSS.2008:

Öğrencilerin kimi davranışları, hem onların gelişimlerini olumsuz etkileyebilir hem de öğretmeni rahatsız edebilir. Öğretmen, bu davranışlara ilişkin duygu ve düşüncelerini öğrencilerine iletebilir. Ancak bunu yaparken, öğrencilerin hazır bulunuşluğuna dikkat etmeli ve incitici bir dil kullanmaktan kaçınmalıdır.

Öğretmenin bu tutumu, danışandan hız alan yaklaşımın hangi kavramıyla ilişkilendirilebilir?

A) Saydamlık B) Empati

C) Koşulsuz kabul D) Saygı

E) Özerklik a

. KPSS.2008:

Psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri kapsamında ilk ve orta dereceli okullarımızda, 2006 yılında Millî Eğitim Bakanlığı bünyesinde geliştirilen “Kapsamlı psikolojik danışma ve rehberlik programları” uygulanmaya

başlamıştır.

Kapsamlı psikolojik danışma ve rehberlik programlarının hazırlanması ya da yürütülmesine ilişkin

olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Programlar hazırlanırken, okul rehber öğretmeninin (psikolojik danışman) rolü ve görevlerinden çok programın içeriği üzerinde odaklanılmıştır.

B) Kapsamlı psikolojik danışma ve rehberlik programları gelişimsel rehberlik modeline dayanmaktadır.

C) Kapsamlı psikolojik danışma ve rehberlik programı okuldaki öğretim programlarıyla bağlantılı ve etkileşim içindedir.

D) Programın içeriğindeki sınıf etkinliklerinin yürütülmesinden okul rehber öğretmeni sorumludur.

E) Kapsamlı psikolojik danışma ve rehberlik programı “Okul rehberlik ve psikolojik danışma programı” değil, bu programın bir parçasıdır. d

KPSS.2008:

Biyoloji uzmanı Pınar Hanım 38 yaşındadır. Bulunduğu tıp fakültesinde oldukça üretken bir öğretim elemanı

olarak bilinen Pınar Hanım, “Emekli olduğumda alanıma önemli katkılar yapmış biri olarak hatırlanmak istiyorum.” demektedir.

Pınar Hanım, bu ifadesiyle aşağıdaki ihtiyaçlardan hangisine öncelik vermektedir?

A) Saygı - saygınlık

B) Kendini gerçekleştirme

C) Güvenlik

D) Bilme - anlama

E) Ait olma – sevgi a

. KPSS.2008:

Bir şarkı sözünde geçen “Hatasız kul olmaz, hatamla sev beni.” sözleri insancıl (hümanistik) kuramın

hangi kavramıyla ilişkilendirilebilir?

A) Saydamlık B) Özerklik

C) Psikolojik sağlamlık D) Empati

E) Koşulsuz kabul e

KPSS.2008:

Kadınlara özgü cinsiyet rolüyle ilgili kalıp yargılara sahip bir genç kızın meslek seçiminde, aşağıdaki

etkenlerden hangisinin, diğerlerinden daha fazla rol oynaması beklenir?

A) İşinden çok para kazanmak

B) Üst düzey yönetici olmak

C) İnsanlarla rekabet etmek

D) İnsanlara yardımcı olmak

E) Toplumda statü kazanmak d

KPSS.2008:

Aşağıdakilerden hangisi kendini gerçekleştirme sürecinde olan bir bireyin sahip olması gereken özellikler arasında yer almaz?

A) Ceyhun’un güçlü olduğu yönleri kadar zayıf olduğu yönlerini de kabul etmesi

B) Barış’ın olayları değerlendirirken kendi deneyimlerini ön plana alması

C) Deniz’in kendisi ve başkaları hakkında olumlu düşüncelerinin olması

D) Zehra’nın kendisini gerçekçi bir gözle anlamaya çalışması

E) Meriç’in kendine ve çevresindekilere karşı bir mizah anlayışına sahip olması b

KPSS.2008:

Okul rehber öğretmeni (psikolojik danışman), eski mezunlardan bazılarını arayıp, okulun açıldığı ilk hafta yapılacak etkinliğe davet etmiştir. Bu etkinlik eski mezunların okula yeni kaydolan öğrencilerle tanışmaları ve konuşmaları için fırsat oluşturmuştur. Mezunlardan şimdi avukat olan Yeşim Hanım ve öğretmen Nedim Bey, etkinlik sırasında birer konuşma yaparak okuldaki ilk günlerinde yaşadıklarını anlatmışlardır.

Yukarıda anlatılan etkinlik hangi rehberlik hizmeti kapsamındadır?

A) Çevre ve velilerle ilişkiler

B) Duruma alıştırma (oryantasyon)

C) Müşavirlik (konsültasyon)

D) İzleme

E) Yöneltme – yerleştirme b

KPSS.2008:

Mehmet lise son sınıf öğrencisidir. Ailesi çocukluğundan bu yana onun doktor olmasını istemektedir. Mehmet de, öğretmenleri ileride ne olmak istediğini sorduklarında “doktor” yanıtını vermektedir. Okul rehber öğretmeni (psikolojik danışman) Mehmet’le konuşurken; “İlgi ve yetenek testlerinden aldığın puanlar, öğretmenlik mesleğinin sana daha uygun olduğunu gösteriyor.” demiş ve Mehmet’in ne düşündüğünü sormuştur. Mehmet “Öğretmenim ben doktor olacağım, aileme söz verdim.” diyerek yanıtlamıştır.

Bu durumda Mehmet’e ve ailesine yardım ederken, okul rehber öğretmeninin ne tür rehberlik hizmeti vermesi uygundur?

Mehmet’e Ailesine

A) Yöneltme - yerleştirme İzleme

B) Mesleki rehberlik Grup rehberliği

C) Duruma alıştırma Çevre ve (oryantasyon) velilerle ilişkiler

D) Psikolojik danışma Müşavirlik (konsültasyon)

E) Öğrenciyi tanıma Bilgi toplama ve Yayma d

KPSS.2008:

Zeynep Öğretmen Sevda’nın yüzündeki morlukları fark eder. Ders sonunda, Sevda’yı yanına çağırıp,

morlukların nedenini sorar. Sevda önce yanıt vermek istemez. Öğretmeni nedenini öğrenmek için ısrar ettiğinde ise, arkadaşlarıyla kafeteryada otururken babasının gördüğünü ve erkeklerle arkadaşlık ettiği için çok kızıp ona vurduğunu anlatır.

Bu durum karşısında Zeynep Öğretmen aşağıdaki çözüm yollarından hangisini seçerse, rehberlik

anlayışına en uygun davranmış olur?

A) Sevda’yı sınıf rehber öğretmeniyle görüşmesi için yönlendirmek

B) Gizlilik ilkesi nedeniyle hiç kimseye Sevda’nın yaşadıklarıyla ilgili bilgi vermemek

C) Bu sorunla ilgili olarak Sevda’nın ailesini görüşmek için okula çağırmak

D) Sevda’ya, okul rehber öğretmeniyle (psikolojik danışman) bir görüşme ayarlamayı önermek

E) Sevda için önlem alınması amacıyla durumu okul müdürüne bildirmek d

KPSS 2008

Atatürk bir söyleşisinde, eğitime yaklaşımını şöyle ortaya koyar: “Çocuklar serbestçe konuşmaya, düşündüklerine duygularını olduğu gibi ifade etmeye teşvik edilmelidir. Böylece onların hem hatalarını düzeltme

imkânı bulunur, hem de ileride yalancı ve iki yüzlü olmalarının önüne geçilmiş olur. Aynı zamanda onların temiz yüreklerinde yurt, ulus, aile ve yurttaş sevgisiyle beraber doğruya, iyiye ve güzel şeylere karşı sevgi ve ilgi uyandırmaya çalışmalıyız. Bence bunlar çocuk terbiyesinde, ana kucağından en yüksek eğitim ocaklarına kadar her yerde, her zaman üzerinde durulacak önemli noktalardır.” Atatürk’ün vurguladığı eğitimle ilgili temel görüşlerden bazılarıyla rehberlik ilkeleri arasında benzerlikler vardır.

Atatürk’ün eğitime yönelik bu görüşlerinden hangisi,

rehberlik ilkeleri arasında bulunmamaktadır?

A) Rehberlik, demokratik ve insancıl anlayışa dayalıdır.

B) Rehberlik hizmetleri, hem bireye hem de topluma karşı sorumludur.

C) Rehberliğin amacı, hataların düzeltilmesiyle sağlıklı kişilik gelişimine yardımcı olmaktır.

D) Rehberlik hizmetleri, öğrenciyi merkeze alan bir eğitim sistemi gerektirir.

E) Rehberlik, öğrencinin her yönüyle gelişmesine ve kendini gerçekleştirmesine yardım eder.

KPSS SAYFASI

KPSS WEB SAYFASI

Rehberl'k Ders Notları

Maslow’ Un İhtiyaçlar Hiyerarşisi

Rehberlik İle Psikolojik Danışma Arasındaki İlişki Ve Farklar

Rehberliğin Ortaya Çıkmasını Gerektiren Nedenler

Rehberlik Modelleri

REHBERLİKTE HİZMET ÇEŞİTLERİ

B. Eğitim-Öğretim Kademelerine Göre Rehberlik Türleri

Mesleki Gelişim Süreci Meslek Seçim Aşamaları

MESLEKİ REHBERLİK KURAMLARI

Okulda Verilen Rehberlik Hizmetlerinin Kapsamı

Aşağıdakilerden hangisi doğrudan öğrenciye yönelik kişilik hizmetlerinden değildir

Doğrudan Öğrenciye Yönelik Hizmetler

Grupla psikolojik danışmanın avantajları

Grupla psikolojik danışmanın dezavantajları

VI BÖLÜM

PSİKOLOJİK DANIŞMA SÜRECİNDE KULLANILAN BAŞLICA TEKNİKLER

BAŞLICA PSİKOLOJİK DANIŞMA KURAMLARI

Kullanılan Başlıca Test Teknikleri

A.Yeterlilik Testleri

B.Davranış Testleri

Yukarıdaki bilgiler Rehberlik hizmetinde kullanılan ölçeklerden hangisi ile ilgilidir?

TEST DIŞI TEKNİKLER

A.Gözlem Ve Gözleme Dayalı Teknikler

E.Kullanılan Diğer Teknikler

Toplu Dosya

Dolaylı Olarak Öğrenciye Sunulan Hizmetler

İletişimin öğeleriyle ilgili hangi seçenek yanlıştır?

VIII. BÖLÜM

Rehberlik Hizmetlerinde Öğretmen Tutum Ve Davranışları ile ilgili söylenenlerden hangisi yanlıştır?

Rehberlik Hizmetlerinde Öğretmen Tutum Ve Davranışları

Problem Çözme Ve Karar Verme

Sınıfta İstenmeyen Davranışların Önlenmesi

Rehberlik Hizmetlerinde Örgütlenme

Okul Düzeyinde Rehberlik Ve Psikolojik Danışma Hizmetlerinin Örgütlenmesi

Okul Müdürünün Görevleri

Rehberlik Ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yürütme Kurulu

Sınav Hakkında Bilgiler

Genel Yetenek

Genel Kültür

Eğitim Bilimleri