Atatürk İlkeleri

Atatürkçülük:

•         Temel esasları Atatürk tarafından belirlenen, devlet hayatına, ekonomik hayata, fikir hayatına, ilişkin gerçekçi fikirlere ve ilkelere denir.

•         Amaç ve hedefi: Türk ulusunu tam bağımsızlığa huzur ve refaha kavuşturma, aklın ve bilimin rehberliğinde Türk milletini ve devletini çağdaş uygarlık düzeyine çıkarmayı amaçlar.

•         Bir düşünce sistemidir. İlerleme ve yenileşme amacı güder.

•         Türk inkılapları fikir ve ideal yönü olarak Atatürkçülük diye ifade edilir.

•         Dışarıdan alınmış kalıplaşmış bir ideoloji değildir.

•         Atatürkçülük bir kurtuluştur, milletçe bağımsızlığa kavuşmadır, millete değer veren ve milli egemenliği benimseyen sistemdir.

•         Katı donmuş kurallar içermez, akla ve bilme dayalıdır.

Atatürk İlkeleri

•         1935'de CHP kurultayında kabul edilmiş.1937 yılında T.C Anayasasına dahil edilmiştir.

•         Türk milletinin ihtiyaçlarından doğmuştur.(En önemli özellik) (Modern toplum olma)

•         Ulusal bünyeye göre uyarlanmış ilkelerdir.Yenileşme amacı güder.

•         Hedefte ve uygulamada bir bütünlük taşır.Akla bilime dayanır.

•         Milliyetçilik bütün ilkelerin temelidir.

•         Milli mücadele döneminde oluşmaya başlamış sistemli ve planlı bir biçimde ilerlemiştir.

•         Türk milletini çağdaş uygarlık seviyesine çıkarma amacı taşır.

 

Temel İlkeler                      Bütünleyici İlkeler

Cumhuriyetçilik       ---    Milli Egemenlik

Milliyetçilik             ---    Milli birlik ve beraberlik, Milli bağımsı;

Halkçılık              ----    Yurtta barış-dünyada barış, eşitlik

Laiklik                   ---    Akılcılık ve Bilimsellik, Çağdaşlık

Devletçilik            ----   Ülke kalkınması, ekonomik kalkınma

İnkılapçılık           ---    Çağdaşlaşma, Batılılaşma

 

 

İlke alan ilişkisi

Siyasal               ----   Cumhuriyetçilik    ----   (1919-1924)

Kültür Eğitim        ----   Milliyetçilik           ----   (1930-1933)

Sosyal                ----   Halkçılık               ----   (1926-1938)

Hukuk                 ----   Laiklik                  ----   (1922-1926)

Ekonomi              ----   Devletçilik           ----  (1929-1938)

Çağdaşlaşma       ----    İnkılapçılık              ----   Dönemin tümü

 

 

CUMHURİYETÇİLİK

•         Millet egemenliğine dayanan, yöneticilerin halk oyu ile belirli bir süre için seçilmesiyle oluşan yönetim biçimine "Cumhuriyet" denir.

•         Bu ilke milliyetçi, demokratik, özgürlükçü ve çoğulcudur.

•         Devletin yönetimi, bir sınıfın, zümrenin, grubun elinde değil milletin elindedir.

•         Bu ilke ve laiklik ilkesi tartışma konusu yapılmamıştır.

•         Cumhuriyet çeşitleri(Sosyalist Cum.-İslam Cum.-Aristokratik Cum-Demokratik Cum.)

•         Cumhuriyet devletin temel yapısını ve biçimini belirler.

•         Cumhuriyetçilik -»Halkçılık ve milli egemenlik ile doğrudan ilgilidir.

•         Cumhuriyet hem devlet hem hükümet şeklidir. Demokrasi içinde işleyen en ideal rejimdir. Demokrasi halkın kendi kendisini yönetmesidir. Demokrasinin gerçekleşmesi cumhuriyet ile mümkündür. Her Cumhuriyet demokrasi değildir. Halkın çıkarları ne kadar gözetiliyor, halk yönetime ne kadar katılıyorsa o kadar demokrasi olmaktadır.

•         Temel ilke seçimdir, çok partili siyasal yaşam öngörür.

•         Değişmez, değiştirilmesi teklif dahi edilemez.

İnkılaplar

•         TBMM'nin açılması

•         Saltanatın kaldırılması

•         1921 Anayasası

•         Cumhuriyetin ilanı

•         Çok partili hayat (Siyasi partiler)

•         Ordunun siyasetten ayrılması

•         Kadınlara seçme seçilme hakkı verilmesi

•         Halifeliğin kaldırılması (dolaylı olarak)

MİLLİYETÇİLİK

•         İmparatorluk, Osmanlıcılık, Ümmetçilik anlayışına karşı ortaya çıkmış başarılı olmuştur.

•         Ayırıcı değil birleştiricidir.

•         Misak-ı Milli ile belirlenen sınırlar içinde temeli Türk olan bir devletin kurulması ile ortaya çıkmıştır. (1907)—Eşitliği savunur.

•         Amaç ait olduğu milletin varlığını sürdürmek ve yüceltmektir.

•         Manevi değerlere sahip çıkar.—Bütün ilkelerin temelidir.

•         Birlikte yaşama isteğine dayanır.—Irkçı değildir, din esaslarına dayanmaz.

•         Milli birlik ve beraberliği destekler.—Yayılmacı değildir, Laiktir.

•         Dini, mezhebi, soyu, dili ne olursa olsun kendini Türk hisseden herkesi Türk olarak kabul eder.

•         Ortak kültür, dil, tarih, ideal, manevi değerler ve Misak-ı Milli milli birlik ve beraberlik ilkeyi güçlendiren unsurlardır.

•         Türk Milletinin refahı zenginliği ve mutluluğunu sürdürmeyi amaçlar.

 

 

 

İnkılaplar

•         Milli bir Türk devletinin kurulması—TBMM'nin açılması

•         İzmir iktisat kongresi—Kapitülasyonların kaldırılması

•         Kabotaj kanunu—TTK—TDK—Yabancı okulların MEB bağlanması (Tevhid-i Tedrisad Kanunu)

•         Yabancı okullarda Türkçe, Tarih, Coğrafya derslerinin Türk öğretmenler tarafından okutulması.

•         Yabancı işletmelerin satın alınması—Kültürel inkılaplar

•         Anayasalar(Egemenliğin millete verilmesi)—Cumhuriyetin ilanı

•         Saltanatın kaldırılması—Halifeliğin kaldırılması

HALKÇILIK

•         Bir ulusun içinde yer alan meslekler ve grupların (halk) yararına bir siyaset izlemesidir.

•         Halkçılık; yönetimde, siyasette, kalkınmada, gelirin dağılımında devlet ve ulus olanaklarının kullanılmasında halk yararının gözetilmesidir.

•         Halkçılık; Milliyetçilik ve Cumhuriyetçilik ilkelerinin doğrudan sonucudur.

•         Yasalar önünde herkes eşittir, sınıf zümre ayrımı yoktur.

•         Sınıf mücadelesi yerine toplumsal dayanışma vardır.

•         Çalışma ve yetenek ölçüsünde herkesin aynı haklara sahip olmasını öngörür.

•         Bütünleyici ilkelerden eşitlikle doğrudan ilgilidir.

•         Sosyal adalet ve fırsat eşitliğini ön görür.

•         Halkın kendi kendisini yönetmesidir.(Demokrasi)

•         Ulus yararını, kişi ve grup çıkarı üzerinde görür.

•         Özellikle yoksul kesimin korunmasını amaçlar.

•         Sosyal devlet anlayışını ön görürür.

İnkılaplar

•         Medeni kanunla kadın erkek eşitliği.

•         Soyadı Kanunu ile ayrıcalık belirten unvanların kaldırılması.

•         Kadınlara seçme seçilme hakkı.

•         Hukuk birliği kanun önünde eşitlik.

•         Azınlıkların Türk vatandaşı sayılması aynı haklara sahip olması.

•         Aşar vergisinin kaldırılması.

•         Eğitimde fırsat eşitliği.

•         Okuma yazma eşitliği.

•         Kılık kıyafet kanunu.

DEVLETÇİLİK

•         Devletçilik; devletin ekonomik alanda müdahalesini ön gören bir sistemdir. Kamu yararına öncelik verir.

•         Devletçilik halkçılığın zorunlu bir sonucudur.

•         Devlet ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmanın temel faktörüdür.

•         Devletçilik; özel sektörün yapamadığı toplumu ilgilendiren sahalarda devletin rol oynamasıdır. Bunu yaparken devlet aslında müteşebbisine engel olmaz bilakis işlerini kolaylaştırır. Onları üretim ve ticaret işlerine özendirir.(özel girişimi reddetmez)

•         Atatürk'ün devletçilik anlayışı "karma ekonomi"olarak tanımlanır.

•         Bu ilke Türkiye'yi ilk defa planlı ekonomiye geçirmiştir.

•         Tüm üretim araçlarının devletin elinde toplanmasını ön görmez.( Sosyalist modele uymaz)

•         1931'den itibaren uygulanmaya başlar. 1923-1929 arası uygulanan liberal politikanın istenen kalkınmayı sağlayamaması üzerine temel yatırımların devlet tarafından gerçekleştirilmesi zorunluluğundan doğmuştur.

•         Kısa sürede sanayileşmeyi gerçekleştirme amacı güder.

 

 

 

İnkılaplar

•         Merkez Bankası—KİT'ler—Sümerbank—MTA—Etibank—Demir Çelik Fabrikası—I. Beş yıllık kalkınma planı—Eğitim sağlık yatırımları—Fabrikalar—Devlet Bankalar

•         Faiz oranlarının ve temel tüketim mallarının fiyatlarının devlet tarafından belirlenmesi

•         Milli iktisat ilkesi ile dışa bağımlılığın azaltılması.

LAİKLİK

•         Laiklik, devlet düzeninin ve hukuk kurallarının dine değil, akla ve bilime dayanmasıdır.

•         Din ve devlet işlerinin ayrılması.

•         Kişinin dini inancı ve vicdan hürriyetine karışılmaması, herkesin din ve inancının gereklerini rahatça yerine getirmesine olanak sağlama.

•         Bu ilkeyle ilgili bütünleyici ilkeler akılcılık ve bilimsellik, çağdaşlaşma ve batılılaşma

•         Devletin resmi dini yoktur.

•         Devletin egemenlik gücü ilahi kaynaklara değil millet iradesine dayandırılır.

•         Türk toplumunun batılılaşması ve çağdaşlaşmasına ortam hazırlamıştır.

•         Dini faaliyetlerin çıkar amacıyla kullanılmasını önlemiştir.

İnkılaplar

•         Saltanatın kaldırılması—Halifeliğin kaldırılması—Tevhid-i Tedrisad Kanunu—Seriye ve Evkaf Vekaletinin kaldırılması—Medreselerin kapatılması—

•         Şeriat Mahkemelerinin kapatılması.

•         Tekke zaviye türbe ve tarikatların kapatılması—Medeni Kanun

•         1928'de "Devletin dini İslam'dır" ibaresinin anayasadan çıkarılması.

•         Laiklik ilkesinin anayasaya girmesi.

•         Ekonomi, hukuk, eğitim ve sosyal yaşamda dinden kaynaklanan uygulamalara son verilmesi.

İNKILAPÇILIK

•         Batılılaşma ve çağdaşlaşma yolunda ileriye çağdaş uygarlığa yönelme.

•         Bu ilke diğer ilkelerin canlı kalmasını sağlamıştır. Atatürkçülüğün durağan bir düşünce olmadığını göstermiştir.

•         Değişimi gerçekleştirme, gerçekleşeni koruma geliştirme yenileme.

•         Çağın ihtiyaçlarına cevap verme.

•         Dinamik kalma.

•         TBMM'nin açılması Türk inkılabının başlangıcı olarak kabul edilir.

•         Türk inkılabı bir bütündür.

•         Türk inkılabı insancıl ve akılcıdır.

•         Bu ilke diğer ilkelerin destekçisidir, onları korur.